Μπορεί η κλιματική αλλαγή να προκαλέσει σεισμούς;

Ως μέλος ενός πλανήτη που βιώνει πλέον έντονα τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σε όλα επίπεδα αλλά και με αφορμή τις πρόσφατες καταστροφικές συνέπειες από τον σεισμό στην Τουρκία, διερωτήθηκα εάν και υπό ποιες προϋποθέσεις θα μπορούσε η κλιματική αλλαγή να θεωρηθεί υπεύθυνη για καταστροφικά φαινόμενα, όπως πλημμύρες, πυρκαγιές, σεισμοί, τσουνάμι, εκρήξεις ηφαιστείων και μουσώνες. Η φύση εκδικείται ή απλά λειτουργεί;
Αρχικά, οι σεισμοί και η κλιματική αλλαγή είναι δύο ξεχωριστά και διακριτά φυσικά φαινόμενα, αλλά μπορούν να αλληλεπιδράσουν μεταξύ τους με διάφορους τρόπους. Οι σεισμοί προκαλούνται από την ξαφνική απελευθέρωση ενέργειας που αποθηκεύεται στον φλοιό της Γης, συχνά ως αποτέλεσμα της κίνησης των τεκτονικών πλακών. Η κλιματική αλλαγή από την άλλη, αναφέρεται στις μακροπρόθεσμες αλλαγές στη μέση θερμοκρασία και τα καιρικά πρότυπα που έχουν φτάσει να καθορίσουν το τοπικό και παγκόσμιο κλίμα της Γης.
Η σχέση μεταξύ της κλιματικής αλλαγής και των σεισμών είναι ένα σύνθετο και ελάχιστα κατανοητό φαινόμενο. Αν και δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποστηρίζουν μια άμεση αιτιώδη σύνδεση μεταξύ των δύο, υπάρχουν στοιχεία που υποδηλώνουν ότι η κλιματική αλλαγή μπορεί να έχει έμμεσο αντίκτυπο στους σεισμούς μέσω των επιπτώσεών της σε διάφορες γεωλογικές διεργασίες. Δηλαδή, παρότι οι σεισμοί δεν προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή, η αύξηση της θερμοκρασίας και η αλλαγή των μοτίβων των βροχοπτώσεων μπορεί να επηρεάσουν τη συχνότητα και την ένταση των σεισμών. Για παράδειγμα, το λιώσιμο των παγετώνων μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στο βαρυτικό πεδίο της Γης και να αυξήσει την πίεση στις τεκτονικές πλάκες, οδηγώντας σε περισσότερους σεισμούς.
Υπάρχουν πολλά που συμβαίνουν σε όλο τον κόσμο που δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Δεν μπορούμε να σταματήσουμε τους σεισμούς, δεν μπορούμε να αποτρέψουμε την ξηρασία και δεν μπορούμε να αποτρέψουμε όλες τις συγκρούσεις, αλλά όταν ξέρουμε πού υπάρχουν οι πεινασμένοι, οι άστεγοι και οι άρρωστοι, τότε μπορούμε να βοηθήσουμε. -Γιαν Σακόφσκι (Jan Schakowsky), Μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής
Έμμεσες επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής στους σεισμούς
Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει το υδατικό ισοζύγιο του εδάφους και μπορεί να προκαλέσει διαστολή και συστολή του εδάφους, αυξάνοντας την πίεση στα ρήγματα και ενδεχομένως προκαλώντας σεισμούς. Η αλλαγή στα πρότυπα βροχοπτώσεων για παράδειγμα μπορεί να επηρεάσει τη συχνότητα και την ένταση των σεισμών, καθώς η αυξημένη βροχόπτωση μπορεί να προκαλέσει κορεσμό του εδάφους και να μειώσει την αντοχή του φλοιού της Γης, αυξάνοντας την πιθανότητα σεισμών, ενώ η μειωμένη βροχόπτωση και οι συνθήκες ξηρασίας μπορούν να μειώσουν την πιθανότητα σεισμών. Μια μελέτη του UCL έδειξε ότι μικρές αλλαγές στη στάθμη της θάλασσας μπορούν να επηρεάσουν τη σεισμικότητα στην Ανατολική Ανωφέρεια του Ειρηνικού.
Το El Niño-Southern Oscillation (ENSO) είναι ένα κλιματικό μοτίβο στον Ειρηνικό Ωκεανό, με τη θερμή φάση του να ονομάζεται El Niño. Κατά τη διάρκεια του El Niño, η αυξημένη βροχόπτωση μπορεί να αλλάξει το βαρυτικό πεδίο της Γης και να αυξήσει τη σεισμική δραστηριότητα σε ορισμένες περιοχές, όπως η Καλιφόρνια και η Νότια Αμερική. Το φαινόμενο του Ελ Νίνιο έχει συσχετιστεί σε πολλές έρευνες με μια μεγαλύτερη συχνότητα εκδήλωσης υποθαλάσσιων σεισμών μεγέθους 4 έως 6 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ. Ωστόσο, παρότι υπάρχουν στοιχεία για σύνδεση μεταξύ του Ελ Νίνιο και των σεισμών, η σχέση είναι πολύπλοκη και δεν μπορούν όλοι οι σεισμοί να αποδοθούν αποκλειστικά στον Ελ Νίνιο. Άλλοι παράγοντες, όπως η κίνηση των τεκτονικών πλακών και οι τοπικές γεωλογικές συνθήκες, παίζουν σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση σεισμών, ενώ η σχέση μεταξύ των μεταβολών της στάθμης της θάλασσας και των σεισμών αποτελεί πεδίο συνεχούς έρευνας.
Ακόμα, η κλιματική αλλαγή μπορεί έμμεσα να συντελέσει στην πρόκληση σεισμικών φαινομένων μέσω της αύξησης της συχνότητας των ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως είναι οι μουσώνες κ. ο. κ.. Οι μουσώνες για παράδειγμα επηρεάζουν τη βροχόπτωση και μπορεί να προκαλέσουν αλλαγές στην υδατική ισορροπία και πίεση στα ρήγματα, ενδεχομένως πυροδοτώντας σεισμούς. Στην Ινδία, οι μουσώνες ενίσχυσαν τις κινήσεις της ινδικής πλάκας κατά 20% τα τελευταία 10 εκατομμύρια χρόνια και προκάλεσαν σεισμικά φαινόμενα.
Παρότι ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής στους σεισμούς δεν είναι ακόμη απολύτως κατανοητός, είναι σαφές ότι η κλιματική αλλαγή έχει σημαντικές επιπτώσεις στον πλανήτη και στα φυσικά συστήματα που συντηρούν τη ζωή. Η κατανόηση των πιθανών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στους σεισμούς είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη αποτελεσματικών στρατηγικών για τη μείωση του κινδύνου σεισμών και τον μετριασμό των επιπτώσεών τους στις κοινότητες και το περιβάλλον. Για παράδειγμα, η μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα για την επιβράδυνση της κλιματικής αλλαγής αλλά και μέτρα προσαρμογής, όπως η ενίσχυση των κτιρίων και των υποδομών για καλύτερη αντοχή στους σεισμούς αποτελούν μερικές μόνο λύσεις που οφείλουν όλες οι χώρες να λάβουν υπόψη. Τέλος, ας μην ξεχνάμε ότι η αλληλεγγύη αποτελεί ένα ουσιαστικό μέρος της αντιμετώπισης καταστροφικών φαινομένων. Λειτουργώντας ως κοινότητα και υποστηρίζοντας ο ένας τον άλλον, μπορούμε να βοηθήσουμε στον μετριασμό των επιπτώσεων των καταστροφών και να οικοδομήσουμε μια πιο ανθεκτική και βιώσιμη κοινωνία τόσο για εμάς, όσο και για τις μελλοντικές γενιές.
Σας άρεσε; Μοιραστείτε το!
- Hart, D.E.; Pitman, S.J., and Byun, D.-S., 2020. Earthquakes, coasts and climate change? Multi-hazard opportunities, challenges and approaches for coastal cities. In:Malvárez, G. and Navas, F. (eds.), Global Coastal Issues of 2020. Journal of Coastal Research, Special Issue No. 95, pp. 819–823. Coconut Creek (Florida), ISSN 0749-0208.
- Sadhukhan, B., Chakraborty, S. & Mukherjee, S. Investigating the relationship between earthquake occurrences and climate change using RNN-based deep learning approach. Arab J Geosci15, 31 (2022). https://doi.org/10.1007/s12517-021-09229-y
- David K. Keefer, Michael E. Moseley, Susan D. deFrance, A 38 000-year record of floods and debris flows in the Ilo region of southern Peru and its relation to El Niño events and great earthquakes, Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, Volume 194, Issues 1–3, 2003, Pages 41-77, ISSN 0031-0182,https://doi.org/10.1016/S0031-0182(03)00271-2.
- P. Singh, O.P. Mishra, Seismological evidence for monsoon induced micro to moderate earthquake sequence beneath the 2011 Talala, Saurashtra earthquake, Gujarat, India, Tectonophysics, Volume 661, 2015, Pages 38-48, ISSN 0040-1951, https://doi.org/10.1016/j.tecto.2015.07.032.
- https://el.eferrit.com/%CF%80%CF%85%CF%81%CE%BA%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%AC-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%80%CE%AC%CE%B3%CE%BF%CF%82-%CE%B7-%CF%84%CE%AE%CE%BE%CE%B7-%CF%84%CF%89%CE%BD/
- Guillas, S.J. Day & McGuire, Statistical analysis of the El Niño–Southern Oscillation and sea-floor seismicity in the eastern tropical Pacific, Phil. Trans. R. Soc. A(2010)368, 2481–2500doi:10.1098/rsta.2010.0044