Ο αθλητισμός λόγω των θετικών επιδράσεών του, έχει χαρακτηριστεί ως η καλύτερη πρόληψη και θεραπεία. Ορισμένες φορές όμως λόγω μιας πιο σκληρής προπόνησης ή ενός αγώνα μπορεί να επέλθουν τραυματισμοί ή αυξημένη κόπωση. Υπάρχει βέβαια μια πιο δραματική κατάσταση η οποία δεν είναι άλλη από τον αιφνίδιο θάνατο του αθλητή. Η εντατική συμμετοχή σε αθλητική δραστηριότητα τριπλασιάζει τον κίνδυνο εκδήλωσης αιφνίδιου θανάτου. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται παράδοξο του αθλητισμού.
Η πρόληψη και ο έλεγχος μπορούν να σώσουν ζωές. Σε αιφνίδιους θανάτους αθλητών μικρότερων των 35 ετών προϋπήρχαν σαφείς ανατομικές βλάβες. Η πιο συχνή αιτιολογία για ένα τέτοιο συμβάν είναι η ύπαρξη υπερτροφικής μυοκαρδιοπάθειας. Η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια είναι πολύ συχνή γενετικά μεταδιδόμενη καρδιακή πάθηση. Δεν πρέπει όμως να συνδεθεί σε καμία περίπτωση με το φαινόμενο της αθλητικής καρδιάς. Σε αθλητές μεγαλύτερης ηλικίας η στεφανιαία νόσος αποτελεί την κύρια αιτιολογία. Αλλά και σε αυτή την περίπτωση συνήθως υπάρχουν εκ των προτέρων συγγενείς διαταραχές.
Καταλήγοντας, οι αιφνίδιοι θάνατοι στον αθλητισμό σχετίζονται σε μεγαλύτερο βαθμό με διαταραχές της καρδιάς. Αξίζει όμως να τονιστεί πως αυτές οι επιπλοκές μπορούν να προληφθούν. Ο εξοπλισμός των αγωνιστικών χώρων, ο ιατρικός έλεγχος, ο έλεγχος του ιστορικού του αθλητή και ο περιορισμός της χρήσης απαγορευμένων ουσιών είναι λίγοι μόνο από τους γενικούς κανόνες που μπορούν να σώσουν αθλητές από το φαινόμενο του αθλητικού παράδοξου. Αν και ένα τέτοιο φαινόμενο αφορά μόνο επαγγελματίες αθλητές, ο προληπτικός ιατρικός έλεγχος συστήνεται για όλους.
