Πάρε, πασά μου, την οδοντόβουρτσα μου

Πάρε, πασά μου, την οδοντόβουρτσα μου

Πρώτη περίπτωση: Ευγενικά σου λέει να πλύνεις τα δόντια σου. Ένα μπράβο, που έχεις επιλέξει σύντροφο με τακτ. Ένα δεύτερο μπράβο(;), που εξασφάλισες σίγουρο ραντεβού στον οδοντίατρο.

Δεύτερη περίπτωση: Αφορά εκείνους που πλένουν τα δόντια τους σχολαστικά. Συγχαρητήρια, ο σύντροφός σου δηλώνει έμμεσα την επιθυμία του να είστε όλο και περισσότερο μαζί. Προσοχή όμως. Πριν τρέξεις να αγοράσεις νέα οδοντόβουρτσα, διάβασε το άρθρο. Εκτός από την εμπιστοσύνη σου, θα του δείξεις και το μικροβίωμά σου. Αποτελεί προσωπικό δεδομένο που οδηγεί σε γάμο. Αστειεύομαι φυσικά!

Η στοματική κοιλότητα χαρακτηρίζεται ιδιαιτέρως φιλόξενη για πληθώρα μικροβιακών στελεχών (περισσότερα από 700 διαφορετικά είδη) και το μικροβίωμά της είναι δεύτερο σε αφθονία και ποικιλότητα στον οργανισμό μας, μετά από αυτό του εντέρου. Αν και το βούρτσισμα των δοντιών είναι απαραίτητο για τη διατήρηση της καλής στοματικής υγείας, μέχρι το 2019 οι μελέτες για τη διερεύνηση της μικροβιακής ποικιλότητας στις οδοντόβουρτσες και για την πιθανή επίδραση αυτών των μικροοργανισμών στην ανθρώπινη υγεία, ήταν περιορισμένες. Ωστόσο, το 2020 δημοσιεύτηκαν έρευνες για το μικροβίωμα της οδοντόβουρτσας σε έγκριτα περιοδικά με ενδιαφέροντα αποτελέσματα, στα οποία θα αναφερθούμε παρακάτω.

Η οδοντόβουρτσα χρησιμοποιείται κυρίως για την καταστολή της ανάπτυξης επιβλαβών βακτηρίων, την απομάκρυνση των υπολειμμάτων τροφής, τη διατήρηση της καθαρής αναπνοής, την προστασία του σμάλτου και την πρόληψη και ανακούφιση της φλεγμονής των ούλων. Όμως, η εναπομείνασα υγρασία και τα υπολείμματα τροφίμων που παραμένουν στις οδοντόβουρτσες παρέχουν ένα κατάλληλο περιβάλλον για την ανάπτυξη παθογόνων, ενισχύοντας τον πιθανό κίνδυνο για διάφορες στοματικές ασθένειες.

Η στοματική κοιλότητα περιλαμβάνει κυρίως βακτήρια που ανήκουν στα φύλα Firmicutes, Actinobacteria, Bacteroidetes, Fusobacteria και Proteobacteria, τα οποία είναι απαραίτητα για την ανθρώπινη υγεία, λόγω της ικανότητάς τους να ανταγωνίζονται τους εξωγενείς μικροοργανισμούς και να προάγουν την ομοιόσταση και την άμυνα του ξενιστή, δηλαδή τη δικιά μας. Παράγοντες όπως το κάπνισμα, η κατάχρηση αντιβιοτικών, το στοματικό διάλυμα και η οδοντόκρεμα μπορούν να προκαλέσουν ανισορροπία στη στοματική μικροχλωρίδα και τελικά να οδηγήσουν σε οδοντικά, περιοδοντικά προβλήματα και άλλες φλεγμονές, όπως η συχνά εμφανιζόμενη καντιντίαση. Επίσης, παθογόνα που υπάρχουν στις οδοντόβουρτσες μπορεί να μεταφερθούν στην στοματική κοιλότητα και να αυξήσουν τον κίνδυνο νευροεκφυλιστικών ασθενειών, καρκίνων και καρδιαγγειακών παθήσεων. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι τα παθογόνα  Acinetobacter baumannii, Staphylococcus aureus, και Candida albicans που εντοπίστηκαν σε χρησιμοποιημένες οδοντόβουρτσες.

Επιπλέον, in vitro αποτελέσματα, έδειξαν ότι αντιβακτηριακές οδοντόκρεμες όχι μόνο μπορούν να αναστείλουν την ανάπτυξη παθογόνων, αλλά επίσης να αναστείλουν σημαντικά την ανάπτυξη της ωφέλιμης μικροχλωρίδας, όπως τα είδη με προβιοτική δράση, Lactobacillus salivarius και Streptococcus salivarius. Ως εκ τούτου, η ανασταλτική επίδραση της οδοντόκρεμας στα προβιοτικά, σε συνδυασμό με την ύπαρξη παθογόνων σε οδοντόβουρτσες, υποδηλώνει πιθανό κίνδυνο από το βούρτσισμα των δοντιών για άτομα ευπαθών ομάδων.

Μάλιστα, παρατηρήθηκε υψηλότατο μικροβιακό φορτίο σε οδοντόβουρτσες των οποίων η χρήση ξεπερνούσε τις 12 εβδομάδες. Ιδιαίτερα, βακτήρια της τάξης Micrococcales αυξήθηκαν αναλογικά με τον χρόνο χρήσης και κυριάρχησαν σε πολυκαιρισμένες οδοντόβουρτσες. Αντίθετα, η παρουσία των ωφέλιμων μικροοργανισμών (τάξη Lactobacillales) μειώθηκε με την πάροδο του χρόνου χρήσης. Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν τις μικροβιακές κοινότητες στην οδοντόβουρτσα είναι η ηλικία του χρήστη, η στοματική υγεία, η διατροφή του και η εθνικότητα (σας το είπα πριν ότι κρύβονται πολλά προσωπικά δεδομένα στην οδοντόβουρτσα!).

Το στοματικό μικροβίωμα των ανηλίκων είναι πολυποίκιλο συγκριτικά με των ενηλίκων και επηρεάζεται από το βιολογικό φύλο και το βάρος σε αντίθεση με τους ενήλικες, που επηρεάζεται κυρίως από τον τρόπο ζωής και τις συνήθειες. Για παράδειγμα, το στοματικό παθογόνο Treponema ανιχνεύτηκε πιο συχνά σε ενήλικες χωρίς πρόσφατες επισκέψεις σε οδοντίατρο, καθώς και σε παχύσαρκα νεαρά άτομα.

Αν αποφασίσατε ή όχι να ζήσουν συντροφικά οι οδοντόβουρτσές σας όπως και εσείς, καλό θα ήταν να θυμάστε τα παρακάτω:

1. Αλλαγή οδοντόβουρτσας ιδανικά κάθε μήνα, το αργότερο κάθε τρεις. Αλλαγή έπειτα από εμφάνιση κάποιας ασθένειας (ακόμη και μιας απλής ίωσης).

2. Περιοδική απολύμανση της χρησιμοποιημένης οδοντόβουρτσας με στοματικό διάλυμα ή διάλυμα  οξυζενέ 3% ή λευκό ξύδι ή μαγειρική σόδα.

3. Καλό ξέπλυμα και στέγνωμα σε κατακόρυφη θέση. Αποθήκευση μακριά από την τουαλέτα.

4. Καλό πλύσιμο χεριών πριν το βούρτσισμα των δοντιών

5. Αυστηρά προσωπική χρήση

Καλά βουρτσίσματα!