Όταν ο ρατσισμός συγκρούεται με την εξέλιξη!

Όταν ο ρατσισμός συγκρούεται με την εξέλιξη! Pexels.com

-Κοίτα είναι μια μικρούλα φίλη μου. Είναι Συριάκι! μου είπε.

Με φιλάει η μικρή και κάθονται να παίξουν χρησιμοποιώντας κυρίως την γλώσσα του σώματος και καθεμία τη μητρική της γλώσσα, χωρίς να υπάρχει κανένα απολύτως πρόβλημα. Ένιωσα την καρδιά μου να χτυπάει δυνατά και κρατήθηκα για να μη βουρκώσω μπροστά τους. Έτσι ξεκίνησε ο προβληματισμός μου περί φυλετικού ρατσισμού. 

Τι σχέση έχει όμως η επιστήμη και ο φυλετικός ρατσισμός;

Η επιστήμη και συγκεκριμένα η εξέλιξη, που αποτελεί κλάδο της βιολογίας, μας βοηθά να κατανοήσουμε πόσο παράλογες είναι οι ιδέες περί ανωτερότητας φυλών και πληθυσμών. Οι δυο αυτές λεξούλες του φυλετικού ρατσισμού κρύβουν από πίσω τους πολλά κατάλοιπα κοινωνιών που δεν συνάδουν με τον αιώνα που βρισκόμαστε -κατά την ταπεινή μου άποψη- κοινωνιών μια άλλης εποχής χωρίς ισότητα και χωρίς την έννοια της παγκοσμιοποίησης και της ίσης αξίας. Ο φυλετικός ρατσισμός αποτελεί το πιο συνηθισμένο είδος ρατσισμού και έχει πάρει το όνομά του από την ιταλική λέξη ράτσα/ razza = φυλή. Οι φυλετικοί ρατσιστές πιστεύουν σε βιολογικές διαφορές μεταξύ των φυλών, οι οποίες τους προσδίδουν χαρακτηριστικά ικανά να τις διαχωρίζουν σε ανώτερες και κατώτερες. 

Οι φυλές στην πραγματικότητα είναι ένας διαχωρισμός που πραγματοποιήθηκε από τους επιστήμονες ώστε να μελετηθεί η εξέλιξη στον πλανήτη. Η πρώτη εμπεριστατωμένη θεωρία για την εξέλιξη που αποδεχόμαστε μέχρι και σήμερα, με κάποιες τροποποιήσεις, διατυπώθηκε μόλις το 1859 από τον Κάρολο Δαρβίνο (1809 - 1882) με το βιβλίο του «Για την καταγωγή των ειδών». 

Oι πρώτοι άνθρωποι έζησαν στην Αφρική. Οπότε το πρώτο χρώμα που υπήρξε στο είδος μας ήταν σκουρόχρωμο. Πιο ανοιχτό από τους σημερινούς Αφρικανούς αλλά αδιαμφισβήτητα πιο σκούρο από τους «λευκούς». Οι υπόλοιπες αποχρώσεις εμφανίστηκαν με την πάροδο των χρόνων. Τα επίπεδα χρωματισμού του δέρματος έχουν αλλάξει περισσότερες από μία φορά στην ανθρώπινη εξέλιξη. 

Σύμφωνα µε τον Δαρβίνο, η φύση επιλέγει: 

• Τι επιλέγει; Τα χαρακτηριστικά που δίνουν στον οργανισμό πλεονέκτημα επιβίωσης σε συγκεκριμένο περιβάλλον. 
• Από πού επιλέγει; Από την υπάρχουσα ποικιλομορφία. 
• Πώς προκύπτει αυτή η ποικιλομορφία; Κατά βάση τυχαία, μέσω της συσσώρευσης μεταλλάξεων στο γενετικό υλικό.
• Γιατί επικρατούν τα επιλεγμένα χαρακτηριστικά; Γιατί οι οργανισμοί που τα φέρουν επιβιώνουν και αναπαράγονται δίνοντας απογόνους.
• Πώς προκύπτουν νέα είδη; Από τη συσσώρευση πολλών τέτοιων νέων χαρακτηριστικών στα υπάρχοντα είδη.

Η διαφοροποίηση και η ποικιλομορφία που υπάρχει γύρω μας δημιουργήθηκε λόγω της επικράτησης των ειδών που ευνοούνταν από τις εκάστοτε περιβαλλοντικές συνθήκες. Οι ιδέες αυτές όμως ήταν πολύ προχωρημένες για την εποχή όπου ζούσε ο Δαρβίνος και γι’ αυτό αμφισβητήθηκαν για πολλά χρόνια και δίχασαν τον επιστημονικό κλάδο σε υποστηρικτές και μη της Δαρβινικής θεωρίας. Η εξέλιξη είναι μία αργή διαδικασία, μη ορατή πολλές φορές σε μία ανθρώπινη γενιά. Αυτό σε συνδυασμό με την άγνοια του τρόπου κληρονομικότητας καθυστέρησε την αποδοχή της Δαρβινικής θεωρίας. Το 1866, έγινε πρώτη φορά αναφορά σε κληρονομούμενους επικρατείς και μη χαρακτήρες από τον μοναχό Γρηγόριο Μέντελ, ύστερα από πειράματα που έκανε με το μοσχομπίζελο. Ωστόσο, η αναγνώριση του έργου του ήρθε μισό αιώνα αργότερα αφήνοντας την σύγχυση να υπάρχει γύρω από την εξέλιξη και την κληρονομικότητα. Ουσιαστικά ο Δαρβίνος και ο Μέντελ δεν έμαθαν ποτέ ο ένας για το έργο του άλλου παρόλο που έζησαν την ίδια εποχή. Με την πρόοδο της μικροσκοπίας άρχισαν να αποσαφηνίζονται βασικές έννοιες της κυτταρικής βιολογίας φτάνοντας στις αρχές του 20ου αιώνα. Ακολούθησαν πειράματα βιομετρίας και πειράματα από διαφορετικούς κλάδους, όπως τα μαθηματικά και η φυσική για να φτάσουν να συνδυαστούν οι απόψεις του Μέντελ και του Δαρβίνου για την δημιουργία της κλασικής γενετικής των πληθυσμών. Ωστόσο, ο ορισμός του είδους αποτελεί μέχρι σήμερα πεδίο διαμάχης των επιστημόνων. Το τυπολογικό κριτήριο εντάσσει οργανισμούς στο ίδιο είδος με βάση ομοιότητες στη μορφολογία τους. 

Ανάγοντας τις παραπάνω θεωρίες και ορισμούς στο σήμερα είναι εύκολο το συμπέρασμα ότι παραδείγματος χάριν οι Ευρωπαίοι με τους Αφρικανούς διαφέρουν στον χώρο/τόπο που έχουν εμφανιστεί πριν χρόνια και ζούνε ως σήμερα. Είμαστε υποείδη του ίδιου είδους (άνθρωποι/Homo Sapiens) που ζούμε σε διαφορετικό σημείο πάνω στη γη και οι εξωτερικές μας διαφορές (φαινότυπος) οφείλονται σε αυτό. Η σκουρόχρωμη επιδερμίδα αποτελεί ευνοϊκό χαρακτηριστικό για τους ανθρώπους που ζουν σε γεωγραφικές περιοχές με έντονη ηλιοφάνεια. Οι άνθρωποι με αυτό το χαρακτηριστικό έχουν πλεονέκτημα επιβίωσης στις συγκεκριμένες συνθήκες και διαιωνίζουν το χαρακτηριστικό στους απογόνους. Αντίθετα οι ανοιχτόχρωμες επιδερμίδες αποτελούν ευνοϊκό φαινότυπο σε περιοχές με μειωμένη ηλιοφάνεια.

Άρα τα διαφορετικά γονίδια ή πιο σωστά «μεταλλαγές» (μεταλλάξεις) που πραγματοποιούνται στα γονίδια που εκφράζονται μεταξύ των ανθρώπων είναι αποτέλεσμα αρχικά τυχαίων αλλαγών στο γενετικό υλικό και στη συνέχεια δράσης της φυσικής επιλογής με κριτήριο την καλύτερη προσαρμογή σε δεδομένο περιβάλλον και λόγω της κληρονομικότητας συνεχίζουν να υπάρχουν ως σήμερα. Προς αποφυγή παρεξηγήσεων η ποικιλομορφία προϋπάρχει, απλά επιλέγεται από το περιβάλλον η ευνοϊκή παραλλαγή για την επιβίωση (φυσική επιλογή).  

Εν κατακλείδι, πριν κρίνουμε κάποιον για την εξωτερική του εμφάνιση θα έπρεπε να λάβουμε υπόψιν μας όλες τις παραπάνω παραμέτρους για την καταγωγή του, τον τόπο που ζει, την κληρονομικότητα του και πολλά ακόμη. Γι’ αυτό ας συμβιβαστούμε στο να μην κρίνουμε κάποιον για το φαινότυπο του και για χαρακτηριστικά που έχει κληρονομήσει τυχαία. Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι δεν υπάρχουν ανώτερα και κατώτερα γονίδια, καλά και κακά. Όλα έχουν μια επιστημονική εξήγηση και υπάρχουν πολλά ακόμη να ανακαλύψουμε, μιας και σε πολλά ακόμα ψάχνουμε απαντήσεις.