Κορωνoϊός: ο ιός με την «βασιλική εμφάνιση»

Κορωνoϊός: ο ιός με την «βασιλική εμφάνιση» Prxabay

Οh, your majesty

Οι κορωνοϊοί (coronavirus) συνιστούν μια οικογένεια ιών (Coronaviridae) και έχουν πάρει τη χαρακτηριστική αυτή ονομασία τους από την εμφάνισή τους στο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο, όπου διακρίνονται εξογκώματα περιμετρικά των σφαιρικών ιϊκών σωματιδίων που μοιάζουν με κορώνα/στέμμα. Εδώ αξίζει να αναφερθεί πως δεν πρόκειται για μία νέα οικογένεια ιών που εμφανίστηκε αυτή η στιγμή. Οι συγκεκριμένοι ιοί εμφανίζονται κυρίως προσβάλλοντας την ρινική κοιλότητα και το αναπνευστικό σύστημα, συνήθως με συμπτώματα ενός απλού κρυολογήματος. Μεταδίδεται κυρίως μέσω αερομεταφοράς σταγονιδίων στη ρινική βλεννογόνο, στην οποία ο ιός πολλαπλασιάζεται τοπικά προκαλώντας φλεγμονή και βλάβη σε επιθηλιακά κύτταρα. 

Παλαιότερες εμφανίσεις του «στέμματος»

Έξι στελέχη κορωνοϊών έχουν παρουσιαστεί να προσβάλουν τον άνθρωπο μέχρι σήμερα. Τα περισσότερα στελέχη δεν είναι επικίνδυνα, ωστόσο υπάρχουν καταγραφές με θανατηφόρα κρούσματα. Το 2003, 774 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από την εμφάνιση ενός σοβαρού οξέος αναπνευστικού συνδρόμου (SARS) για το οποίο από το 2004 και μετά δεν υπήρξαν περαιτέρω αναφορές. Στη συνέχεια περίπου 858 άνθρωποι πέθαναν από το αναπνευστικό σύνδρομο της Μέσης Ανατολής (MERS), το οποίο εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 2012 στη Σαουδική Αραβία και στη συνέχεια σε άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής, της Αφρικής, της Ασίας και της Ευρώπης.

Ο κορωνοϊός του σήμερα

Στα τέλη του 2019 εμφανίζεται στην Κίνα ένα στέλεχος κορωνοϊού (2019-nCoV: 2019 novel coronavirus ή Wuhan coronavirus) που έπειτα από γονιδιωματικές μελέτες χαρακτηρίζεται ως νέο. Δεν έχει εντοπιστεί προηγουμένως στον άνθρωπο και πιθανολογείται ότι προέκυψε από ανασυνδυασμό παλαιότερων. Οι κορωνοϊοί εντοπίζονται σε πουλιά και άλλα θηλαστικά και σε κάποιες περιπτώσεις μεταδίδονται από τα ζώα στους ανθρώπoυς, δηλαδή είναι ζωονοσογόνοι. Λεπτομερείς έρευνες διαπίστωσαν ότι ο SARS-CoV μεταδόθηκε από γάτες σε ανθρώπους και το MERS-CoV από καμήλες στους ανθρώπους. Ο ιός του σήμερα, εμφανίστηκε πρώτη φορά τον περασμένο Δεκέμβρη στην πόλη Ουχάν (Wuhan) με εκδήλωση βαριάς πνευμονίας σε ανθρώπους. Ένα μήνα μετά η κατάσταση φαίνεται να παίρνει μεγάλες διαστάσεις στην πόλη, με το ποσοστό των περιστατικών να ξεπερνάει τα 4,515 και περισσότερα από 100 άτομα να έχουν χάσει τη ζωή τους εξαιτίας του ιού. Τα επιβεβαιωμένα περιστατικά εκτός Κίνας έχουν φτάσει τα 37, χωρίς όμως να είναι θανάσιμα. Οι εργαστηριακές αναλύσεις δείχνουν ότι πιθανά να ξεκίνησε από την αγορά της πόλης -Χουανάν- που είναι ευρέως γνωστή για τα ασυνήθιστα ζώα προς κατανάλωση και τις ιδιαίτερες συνθήκες υγιεινής.  Ωστόσο, δεν έχει επιβεβαιωθεί κάτι επίσημα. Περαιτέρω εργαστηριακές εξετάσεις από δείγματα ασθενών θα διαλευκάνουν την ακριβή προέλευση τις επόμενες ημέρες. Προς το παρόν η πόλη αλλά και ολόκληρη η χώρα της Κίνας βρίσκεται σε καραντίνα καθώς η εξάπλωση είναι σχετικά εύκολη. Για την ακρίβεια, ο ρυθμός της εξάπλωσης καθορίζεται από τους επιδημιολόγους από τον αριθμό R₀, που καθορίζει πόσους ανθρώπους μπορεί να προσβάλει ένας άνθρωπος που νοσεί. Αν το R₀ είναι μεγαλύτερο από 1 σημαίνει ότι χρειάζονται μέτρα όπως η καραντίνα ώστε να αντιμετωπιστεί η εξάπλωση του ιού. Σύμφωνα με την Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας το R₀ του ιού είναι 1.4-2.5, αριθμός παρόμοιος με αυτόν του νέου στελέχους H1N1.

Συμπτωματολογία & Πρόληψη

Τα κοινά σημεία της λοίμωξης περιλαμβάνουν αναπνευστικά συμπτώματα, πυρετό, βήχα, δύσπνοια και δυσκολίες στην αναπνοή. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, η λοίμωξη μπορεί να προκαλέσει πνευμονία, σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο, νεφρική ανεπάρκεια και ακόμη και θάνατο. Τα ποσοστά θνησιμότητας για το συγκεκριμένο στέλεχος είναι χαμηλά μέχρι στιγμής και άνθρωποι που έχασαν τη ζωή τους είχαν επιβαρυμένο ιατρικό ιστορικό με προϋπάρχοντα προβλήματα υγείας. Οι συνήθεις συστάσεις από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για την πρόληψη της εξάπλωσης της λοίμωξης περιλαμβάνουν:

• τακτικό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και ζεστό νερό ή με απολυμαντικό χεριών που να περιέχει αλκοόλη
• κάλυψη του στόματος και της μύτης όταν βήχετε και κατά το φτάρνισμα με τον αγκώνα σας και όχι με την παλάμη
• αποφυγή επαφής των χεριών και των δακτύλων με μάτια, μύτη και στόμα
• σχολαστικό ψήσιμο κρέατος και αυγών
• σίγουρα να αποφύγετε τη στενή επαφή με οποιονδήποτε παρουσιάζει συμπτώματα αναπνευστικής νόσου, όπως βήχα και φτάρνισμα.

Η ανάπαυση και η λήψη πολλών υγρών βοηθούν στην αντιμετώπιση της λοίμωξης.

Εννοείται ότι ο πανικός σε αυτές τις καταστάσεις δεν βοηθάει. Πρέπει να γνωρίζετε ότι ο 2019-nCoV φαίνεται να είναι λιγότερο θανατηφόρος από τον προκατοχό του SARS στον οποίο τα θανάσιμα περιστατικά έφταναν το 11%. Ωστόσο, αν είχατε κανονίσει ταξίδι στην μακρινή χώρα της Ανατολικής Ασίας θα πρέπει να πάρετε τις απαραίτητες προφυλάξεις με βάση τις υποδείξεις των εμπλεκομένων αρχών.