Προσβασιμότητα στην καθημερινότητα

Προσβασιμότητα στην καθημερινότητα

• O ανελκυστήρας της πολυκατοικίας μας έχει την ανάλογη χωρητικότητα, ώστε να χωρέσει ένα αναπηρικό αμαξίδιο;
• H πολυκατοικία μας διαθέτει ράμπα στην έξοδό της, ώστε να τη χρησιμοποιήσουμε όταν βγούμε από τον ανελκυστήρα;
• Το πεζοδρόμιο της γειτονιάς μας πληροί τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την κίνηση αμαξιδίου;
• Υπάρχουν εμπόδια, όπως δέντρα και παρκαρισμένα αυτοκίνητα, τα οποία εμποδίζουν την κίνηση του αμαξιδίου μας;
• Θα νιώσουμε ασφάλεια όταν περάσουμε το διάζωμα του δρόμου για να φτάσουμε στο σούπερ μάρκετ;
• Το σούπερ μάρκετ διαθέτει τον κατάλληλο χώρο, ώστε να κινηθούμε στους διαδρόμους και να πληρώσουμε στο ταμείο;

Δυστυχώς, οι περισσότεροι από εμάς θα απαντήσουν αρνητικά στις περισσότερες ερωτήσεις. Αυτό είναι ένα δείγμα της καθημερινότητας πολλών συμπολιτών μας, οι οποίοι αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Οι δυσκολίες αυτές σχετίζονται με τη προσβασιμότητα.

Τι είναι, όμως, η προσβασιμότητα;

Με τον όρο «προσβασιμότητα» νοείται το χαρακτηριστικό του περιβάλλοντος, το οποίο επιτρέπει σε όλα τα άτομα - χωρίς διακρίσεις φύλου, ηλικίας και λοιπών χαρακτηριστικών, όπως σωματική διάπλαση, δύναμη, αντίληψη, εθνικότητα - να έχουν πρόσβαση σε αυτό, δηλαδή να μπορούν αυτόνομα, με ασφάλεια και με άνεση, να προσεγγίσουν και να χρησιμοποιήσουν τις υποδομές, αλλά και τις υπηρεσίες (συμβατικές και ηλεκτρονικές) και τα αγαθά που διατίθενται στο συγκεκριμένο περιβάλλον.

Τι εμπόδια αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία;

Tα άτομα με αναπηρία αντιμετωπίζουν πληθώρα εμποδίων. Πέρα από τα φυσικά εμπόδια, τα οποία είναι συνήθως αντικείμενα τοποθετημένα με τέτοιο τρόπο, ώστε να εμποδίζουν την κίνηση των ατόμων με αναπηρία ή δεν είναι κατάλληλα για να χρησιμοποιηθούν από τα άτομα αυτά (π.χ. η χρήση ενός ATM), υπάρχουν και τα εμπόδια που αφορούν την αρχιτεκτονική των κτιρίων. Πολύ σημαντικές είναι οι δυσκολίες που αφορούν την επικοινωνία και την πληροφόρηση, όπως η έλλειψη κατάλληλης σήμανσης  σε κτίρια ή σε εξωτερικούς χώρους. Άλλο εμπόδιο δημιουργεί η μη προσαρμογή των τεχνολογικών μέσων ώστε αυτά να μπορούν να χρησιμοποιηθούν από άτομα με αναπηρία. Αλλά ίσως το σημαντικότερο πρόβλημα είναι αυτό, το οποίο θα αναφερθεί παρακάτω, και αφορά την αντίληψη της κοινωνίας για τα άτομα με αναπηρία.

Πώς θα έπρεπε, όμως, να είναι τα πράγματα;

Η αξία της διακήρυξης των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία το 1975 είναι θεμελιώδης και σχετίζεται σε πολύ σημαντικό και ουσιαστικό βαθμό με την προσβασιμότητα. Γενικά, η προσβασιμότητα σχετίζεται με την αυτόνομη και ανεξάρτητη κυκλοφορία του οποιουδήποτε πολίτη, χωρίς να δημιουργούνται διακρίσεις και αποκλεισμοί. Η Ευρωπαϊκή αντίληψη για την προσβασιμότητα αναφέρει ένα δομημένο περιβάλλον υγιές και ασφαλές για όλους τους πολίτες. Το βασικότερο κομμάτι όμως δεν είναι να γνωρίζουμε απλά τι είναι η προσβασιμότητα, αλλά να πιστέψουμε σαν πολιτεία σε αυτή, πράγμα το οποίο σχετίζεται με βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις.

Κάθε κτίριο, το οποίο χρησιμοποιείται από το κοινό, είτε αυτό είναι κάποια δημόσια υπηρεσία, είτε κάποια αθλητική εγκατάσταση, είτε κάποιος χώρος διεξαγωγής πολιτιστικών εκδηλώσεων, είτε κάποιος χώρος εκπαίδευσης, είτε κάποιος χώρος εστίασης κ.τ.λ. πρέπει να είναι κατάλληλα διαμορφωμένος, έτσι ώστε να μπορούν να κινηθούν ανεμπόδιστα άτομα με δυσκολία οποιασδήποτε μορφής.

Ένα πολύ σημαντικό κομμάτι, το οποίο είναι βασικό ώστε να μπορούμε να μιλήσουμε για μία κοινωνία συνοχής, είναι η ανεμπόδιστη πρόσβαση των παραπάνω ατόμων στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Παράλληλα, πρέπει να υπάρχει εξοπλισμός κοινής χρήσης όπως φανάρια  (σε περισσότερα σημεία και κατάλληλα προσαρμοσμένα για άτομα με προβλήματα όρασης), κατάλληλη διαμόρφωση των πεζοδρομίων για τα άτομα με τύφλωση, ευδιάκριτες και ορθώς διαμορφωμένες πινακίδες σήμανσης.

Ακόμα, εξωτερικοί χώροι όπως πάρκα και γήπεδα, πρέπει να είναι κατάλληλα διαμορφωμένα, ώστε να δεχθούν άτομα με δυσκολία κίνησης.

Προσβάσιμο κτίριο

Ένα κτίριο με την κατάλληλη υποδομή θα πρέπει να έχει:

• Προσβάσιμη είσοδο-προσβάσιμο χώρο υποδοχής-κατάλληλη εσωτερική διακίνηση-ανελκυστήρες-ανυψωτικούς μηχανισμούς-διαδρόμους με κατάλληλο πλάτος-εξοπλισμό-κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους υγιεινής-θέσεις που μπορούν να δεχτούν αμαξίδιο- απλοποιημένη σήμανση για άτομα με δυσκολίες αντίληψης- χρωματικές αντιθέσεις για άτομα με προβλήματα όρασης- κατάλληλο φωτισμό- ασφάλεια για εύκολη διαφυγή σε περίπτωση ανάγκης-κατάλληλη επιλογή επίπλων και κατάλληλη τοποθέτησή τους στους χώρους.

Ας μη ξεχνάμε, επίσης, ότι η προσβασιμότητα δεν αφορά αποκλειστικά άτομα με αναπηρία, αλλά οποιοσδήποτε από εμάς μπορεί να αντιμετωπίσει αντίστοιχο πρόβλημα, όπως για παράδειγμα ένας γονέας με ένα καρότσι ή ένας ηλικιωμένος με πι. Κλείνοντας, ας αναλογιστούμε εμείς ως συμπολίτες των ατόμων αυτών αν πράττουμε τα δέοντα, ώστε να τους βοηθήσουμε.