Άραγε, γεννιέσαι ή γίνεσαι ομοφυλόφιλος; Μήπως το αν κάποιος θα γίνει στρέιτ ή γκέι είναι γραμμένο στα γονίδια του; Σχετίζεται με το περιβάλλον η διαμόρφωση του σεξουαλικού προσανατολισμού, ή αντίθετα είναι πιο ξεκάθαρα τα πράγματα και πρέπει να μιλάμε για συγκεκριμένα γονίδια που σχετίζονται με την ομοφυλοφιλία; Πολλά τα ερωτήματα, μία η απάντηση:
Νo “gay genes”
Η μεγαλύτερη έρευνα σχετικά με τη γενετική βάση της σεξουαλικότητας δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό Science. Σύμφωνα με αυτή, δεν υπάρχουν συγκεκριμένα γονίδια που σχετίζονται αποκλειστικά με την ομοφυλοφιλία, ικανά να αποτελέσουν δείκτη ένδειξης-πρόβλεψης για τη σεξουαλική συμπεριφορά ενός ατόμου.
Η έρευνα στηρίχθηκε σε γενετικό υλικό από περίπου 500.000 κατοίκους του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το γενετικό υλικό μπορεί να επηρεάσει την ομοφυλοφιλική συμπεριφορά ενός ατόμου από 8-25%. Δε φτάνει μόνο αυτό! Εξωγενείς παράγοντες, όπως το περιβάλλον με το οποίο αλληλεπιδρούμε, μπορούν να διαμορφώσουν τη σεξουαλική μας προτίμηση.
Στην πρόσφατη μελέτη χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος GWAS (Genome Wide Association Study), στόχος της οποίας είναι o εντοπισμός μονονουκλεοτιδικών πολυμορφισμών με τη χρήση μοριακών δεικτών. Οι μονονουκλεοτιδικοί πολυμορφισμοί (Single nucleotide polymorphisms-SNPs) είναι μικρές αλλαγές στην αλληλουχία του DNA. Με απλά λόγια, σε ένα συγκεκριμένο τμήμα της αλυσίδας του DNA μια βάση υποκαθίσταται από μια άλλη. Οι σημειακές αυτές μεταλλάξεις είναι μεγάλης συχνότητας, συμβαίνουν αυθόρμητα κατά τη διάρκεια της αντιγραφής του γενετικού υλικού σε κάθε άτομο και έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία γονιδιακών παραλλαγών. Φαντάσου ότι τα SNPs ευθύνονται για το 90-95% των διαφοροποιήσεων μεταξύ μας. Η GWAS, λοιπόν, είναι μια μέθοδος που χρησιμοποιείται στη γενετική για να εξακριβωθεί η συσχέτιση των SNPs με την επίδρασή τους σε ένα ανθρώπινο χαρακτηριστικό, στην περίπτωσή μας, την ομοφυλοφιλική συμπεριφορά.
Από την έρευνα εντοπίστηκαν πέντε γονιδιακές παραλλαγές που μοιράζονται υψηλή ομοιότητα σε SNPs μεταξύ των ομοφυλόφιλων ατόμων. Ενδιαφέρον είναι ότι εκ των πέντε γονιδιακών παραλλαγών, η μια συνδέεται στενά με γονίδια της βιολογικής οδού της όσφρησης και η δεύτερη βρίσκεται κοντά σε ένα γονίδιο (TCF12) που σχετίζεται με την φυλετική διαφοροποίηση.
I want more dataaaa…
Στο παρελθόν, έχουν πραγματοποιηθεί έρευνες οι οποίες συσχετίζουν περιοχές του φυλετικού χρωμοσώματος Χ με ομοφυλοφιλική προτίμηση. Οι έρευνες αυτές περιλάμβαναν μικρό δείγμα και επικεντρώνονταν κυρίως σε άνδρες. Επομένως, θεωρούνταν ανεπαρκώς τεκμηριωμένες. Αντίθετα, άλλες έρευνες σε οικογένειες και διδύμους αποδεικνύουν ότι η ομοφυλοφιλική συμπεριφορά επηρεάζεται σε ένα βαθμό από γενετικούς παράγοντες. Όμως...
- Sorry, it’s complicated.
Η ανθρώπινη σεξουαλικότητα δεν είναι και τόσο απλή! Η γενετική βάση της κληρονομικότητας αλληλεπιδρά με το περιβάλλον «χρωματίζοντας» τη σεξουαλική μας προτίμηση. Η επιστήμη εξελίσσεται και πολλά ερωτήματα για την αλληλένδετη αυτή σχέση σύντομα θα απαντηθούν.
Πρόκειται για ένα θέμα ιδιαίτερα ευαίσθητο που χρήζει την προσοχή όλων μας και πρωτίστως το σεβασμό μας. Η επιστήμη μπορεί να εξελίσσεται. Δεν αρκεί, όμως! Μαζί με την επιστήμη οφείλουμε να εξελισσόμαστε και εμείς. Οι 27 ομοφοβικές επιθέσεις (https://www.unhcr.org/gr/) που καταγράφηκαν στην Ελλάδα το 2018, (ο αριθμός πολύ μεγαλύτερος στην πραγματικότητα), αρκούν για να μας αφυπνίσουν.
Σας άρεσε; Μοιραστείτε το!
Πηγές
Ganna, A. et al. Science 365, eaat7693 (2019).
Pillard, R. C. & Bailey, J. M. Hum. Biol. 70, 347–365 (1998).
Långström, Q. Rahman, E. Carlström, P. Lichtenstein, Genetic and environmental effects on same-sex sexual behavior: A population study of twins in Sweden. Arch. Sex. Behav. 39, 75–80 (2010). doi: 10.1007/s10508-008-9386-1; pmid: 18536986
Sanders, Alan R., et al. "Genome-wide scan demonstrates significant linkage for male sexual orientation." Psychological medicine 45.7 (2015): 1379-1388.