Δωρεά Οργάνων. Η πράξη που χαρίζει ζωή!

Παρασκευή, 19 Μαρτίου 2021, 09:03
Δωρεά Οργάνων. Η πράξη που χαρίζει ζωή! Δωρεά Οργάνων. Η πράξη που χαρίζει ζωή!

Θυμάμαι ακόμα το μακρινό 2012 όταν πέρασα στο πανεπιστήμιο, μια συζήτηση που έκανα για το εάν θα ήταν καλό ως νέοι και ορθά σκεπτόμενοι (ίσως) άνθρωποι να είμαστε δωρητές οργάνων. «Μα γιατί να μην είσαι; Ίσα ίσα, εάν συμβεί κάτι κακό, να σώσεις άλλες ζωές». «Και ποιος μου λέει εμένα ότι εάν έχω δηλώσει κάτι τέτοιο, εάν βρεθώ σε δυσμενή κατάσταση, δε θα με προσέξουν τόσο οι γιατροί ώστε να το εκμεταλλευτούν;». «Τι λες, παιδάκι μου, ούτε να το σκεφτείς να δηλώσεις κάτι τέτοιο, θα σε βρούμε σε κάνα παγκάκι σφαγμένο».

Τελικά, ποια είναι η πραγματικότητα σχετικά με τη δωρεά οργάνων; Μήπως θα έπρεπε να αναθεωρήσουμε; Τι συμβαίνει σήμερα στη χώρα μας;

Σύμφωνα με τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), η δωρεά οργάνων και ιστών αποτελεί την «ύψιστη μορφή εθελοντικής προσφοράς και αλτρουισμού, καθώς και τη βασική προϋπόθεση για την πραγματοποίηση του ιατρικού θαύματος, της μεταμόσχευσης». Σήμερα, η μεταμόσχευση αποτελεί τη μόνη θεραπευτική λύση για την τελικού σταδίου ανεπάρκεια καρδιάς, ήπατος και πνεύμονα και την πιο αποτελεσματική λύση για την τελικού σταδίου νεφρική ανεπάρκεια. Η δωρεά οργάνων και ιστών μπορεί να προέλθει από ζώντες ή μη ζώντες (πτωματικούς) οργανισμούς, ανάλογα με το όργανο που θα μεταμοσχευτεί. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε πως για να θεωρηθεί ένας οργανισμός πτωματικός πρέπει να έχει διαγνωστεί εγκεφαλικός θάνατος, μία μη-αναστρέψιμη κατάσταση που ισοδυναμεί με τον θάνατο και δεν έχει καμία σχέση με τις χρόνιες φυτικές καταστάσεις (καταστάσεις οι οποίες ακολουθούν το κώμα με τον ασθενή να χάνει τις ικανότητες σκέψης και αντίληψης του περιβάλλοντος διατηρώντας, ωστόσο, μη γνωσιακές λειτουργίες, όπως η αναπνοή).

Ως δωρητής οργάνων ορίζεται ο ενήλικος πολίτης που δηλώνει εν ζωή ότι μετά τον θάνατό του θα ήθελε να προσφέρει τα όργανά του προς μεταμόσχευση. Ως δότης οργάνων ορίζεται ο εκλιπών από τον οποίο αφαιρείται τουλάχιστον ένα όργανό του προς μεταμόσχευση ή ο εν ζωή πολίτης, ο οποίος δίνει ένα όργανό ή ιστό του προς μεταμόσχευση σε συγγενή του, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία.

Ποιοι μπορούν να γίνουν δότες οργάνων;

Δότες οργάνων μπορούν να γίνουν εν δυνάμει όλα τα ενήλικα (και ανήλικα ύστερα από συγκατάθεση της οικογένειας) άτομα, τα οποία δεν αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα υγείας που μπορεί να τους στερήσει αυτό το δικαίωμα. Όσον αφορά στην ηλικία, δεν υπάρχει περιορισμός καθώς στα όργανα αξιολογείται η βιολογική τους ηλικία, η οποία προκύπτει βάσει της συνολικής κατάστασης της υγείας του ατόμου και διαφέρει από τη χρονολογική ηλικία του δότη. Έτσι, μπορεί, για παράδειγμα, ένα υγιές όργανο να προέρχεται από κάποιον υπερήλικα.

Δωρεά και νομοθεσία

Υπάρχουν αυστηροί περιορισμοί, μέσω των οποίων διασφαλίζεται ο αμερόληπτος τρόπος της δωρεάς. Αρχικά, η διάγνωση του θανάτου του εγκεφαλικού στελέχους γίνεται από ομάδα ιατρών στην οποία δε συμμετέχει ιατρός, ο οποίος ανήκει στη μεταμοσχευτική ομάδα. Επιπλέον, ορίζεται πως μια δωρεά μπορεί να συμβεί με μοναδικό στόχο τη βελτίωση της υγείας του ατόμου και απαγορεύεται οποιαδήποτε οικονομική συμφωνία ανάμεσα σε δότη (ή την οικογένεια αυτού) και λήπτη. Όσον αφορά άτομα, στα οποία έχει διαγνωστεί εγκεφαλικός θάνατος, τα όργανα μπορούν να δοθούν άμεσα, εφόσον το άτομο είναι εγγεγραμμένο στο μητρώο δωρητών (https://www.eom.gr/ethniko-mitroo-doreas-organon-kai-iston/) . Στην περίπτωση που δεν έχει εγγραφεί στο μητρώο, αυτοί που αποφασίζουν για τη δωρεά είναι τα άτομα της οικογένειάς του. Από ένα δότη, μπορούν να σωθούν έως και 8 ασθενείς που χρήζουν μεταμόσχευσης οργάνων ή ακόμη και να σωθούν έως και 100 ασθενείς μέσω της δωρεάς ιστών. Ωστόσο, σε περίπτωση που το άτομο είναι εγγεγραμμένο στο μητρώο αρνητών (https://www.eom.gr/ethniko-mitroo-doreas-organon-kai-iston/) , δεν είναι δυνατό να πραγματοποιηθεί κάποια δωρεά, ακόμη κι αν το επιθυμεί η οικογένεια.

Όσον αφορά τη μεταμόσχευση οργάνου από ζώντα οργανισμό, αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο μεταξύ συζύγων, σε ασθενή με τον οποίο ο δότης συνδέεται με σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης, σε συγγενή μέχρι και τον τέταρτο βαθμό εξ αίματος, σε ευθεία (πρόσωπα που το ένα κατάγεται από το άλλο όπως μητέρα και παιδί) ή πλάγια γραμμή (πρόσωπα που κατάγονται από τον ίδιο ανιόντα όπως αδέρφια), σε συγγενή μέχρι το δεύτερο βαθμό εξ αγχιστείας ή σε πρόσωπο με το οποίο ο δότης έχει προσωπική σχέση και συνδέεται συναισθηματικά. Σε κάθε άλλη περίπτωση απαγορεύεται η μεταμόσχευση, ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξει εμπορευματοποίηση του οργάνου. Από τους συγκεκριμένους νόμους εξαιρείται η δωρεά των αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων (μυελού των οστών) αλλά και του ομφαλιοπλακουντικού αίματος, περιπτώσεις για τις οποίες έχει δημιουργηθεί το εθνικό μητρώο εθελοντών δοτών (https://www.eom.gr/ethniko-mitroo-archegonon-aimopoiitikon-kyttaron-kai-monadon-omfalioplakoyntikoy-aimatos/). Ωστόσο, σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει απόλυτη εχεμύθεια και ο δότης δε γνωρίζει το λήπτη και το αντίστροφο.

Στοιχεία για τη χώρα μας

Δυστυχώς, τα στοιχεία για την Ελλάδα δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά. Σύμφωνα με τον ΕΟΜ, φαίνεται πως σε περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις δυνητικών δοτών οργάνων και ιστών (εγκεφαλικά νεκρών), οι συγγενείς αρνούνται τη δωρεά. Έτσι, η χώρα μας κατέχει μία από τις τελευταίες θέσεις στην Ευρώπη, με μέσο όρο ο οποίος δεν ξεπερνάει τους 6 δότες ανά 1.000.000 κατοίκους, την ώρα που σε χώρες όπως η Ισπανία, ο μέσος όρος δοτών ανέρχεται στους 47 δότες ανά 1.000.000 κατοίκους. Βασικοί λόγοι αυτού του καθόλου ελπιδοφόρου μέσου όρου φαίνεται να είναι η ελλιπής ενημέρωση, αλλά και η έλλειψη εμπιστοσύνης στο σύστημα υγείας. Επιπλέον, μεγάλη μερίδα του πληθυσμού έχει τη λανθασμένη αντίληψη πως η θρησκεία μας απαγορεύει τη δωρεά, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν ισχύει (https://www.eom.gr/ekklisia-kai-metamoscheyseis-organon-iston-kai-kyttaron/). Τέλος, εύλογο θα ήταν να υποθέσουμε πως η οικονομική κρίση έχει συμβάλει σε αυτά τα στοιχεία. Αν και, λόγω της κρίσης, το σύστημα υγείας έχει περιέλθει σε μία άκρως δυσμενή κατάσταση, εντούτοις δε φαίνεται να έχει επηρεαστεί ο αριθμός των δοτών στη χώρα μας.

Αυτό που πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι, εάν είμαστε εγγεγραμμένοι στο μητρώο δωρητών μπορούμε δυνητικά να σώσουμε πολύ παραπάνω από μία ζωές και έχουμε κάθε δικαίωμα, όποτε το θελήσουμε, να απεγγραφούμε από τη λίστα αυτή. Η κάθε ζωή είναι πολύτιμη και υπάρχει μεγάλη ανάγκη να πραγματοποιηθεί ουσιαστική αλλαγή ώστε να σωθούν όσοι περισσότεροι άνθρωποι γίνεται.

Ήξερες ότι:

  • Η πιθανότητα να χρειαστούμε εμείς κάποια στιγμή της ζωής μας, ένα μόσχευμα είναι πολύ μεγαλύτερη από την πιθανότητα να δωρίσουμε τα όργανα μας μετά θάνατον.
  • Τα όργανα από πολλούς δυνητικούς δότες δεν αξιοποιούνται προς μεταμόσχευση επειδή δεν είχαν συζητήσει ποτέ εν ζωή με την οικογένειά τους τη θετική τους στάση απέναντι στη δωρεά οργάνων.

Σας άρεσε; Μοιραστείτε το!

Βαθμολογήστε αυτό το άρθρο

(4 ψήφοι)

Περισσότερα σε αυτή την κατηγορία: