Βαγγέλης Κραββαρίτης: Το British Council, το Famelab και η επικοινωνία της επιστήμης στην Ελλάδα

Έχει σπουδάσει πολιτικές επιστήμες και δημόσια διοίκηση στο Πανεπιστημίο Αθηνών, ενώ στη συνέχεια πραγματοποίησε τις μεταπτυχιακές σπουδές του στο Πάντειο Πανεπιστήμιο στις διεθνείς σχέσεις και στρατηγικές σπουδές. Σήμερα εργάζεται στο British Council ως υπεύθυνος εκπαιδευτικών και κοινωνικών προγραμμάτων και έχει αναλάβει το συντονισμό ποικίλων εκπαιδευτικών δράσεων, δίνοντας ευκαιρίες σε πολλούς νέους μαθητές και εκπαιδευτικούς. Εκτός των άλλων, έχει βραβευτεί με το «ΕΠΙ2» 2019 για τη συνολική προσφορά του στην επικοινωνία της επιστήμης.

Συναντήσαμε το Βαγγέλη και συζητήσαμε για τα μυστικά ενός επιτυχημένου εκπαιδευτικού προγράμματος, το διαγωνισμό Famelab καθώς και την εξέλιξη της επικοινωνίας της επιστήμης στο μέλλον!

Τι ήταν αυτό, το οποίο σε ώθησε να ασχοληθείς με την εκπαίδευση και την επικοινωνία της επιστήμης;

«Δεν σου κρύβω ότι βρέθηκα εντελώς τυχαία σε αυτό το χώρο. Ωστόσο, παρέμεινα εντελώς συνειδητά και νομίζω ότι, σε προσωπικό επίπεδο, έχει ενδιαφέρον το γιατί. Βρισκόμουν στη Ρόδο για ένα πρόγραμμα Young Leaders, με εξαιρετικά φοβερούς συμμετέχοντες, όλοι με μια πορεία στο χώρο τους. Κάποια στιγμή ο βασικός εκπαιδευτής έρχεται δίπλα μου και μου κάνει αυτήν την κλασική ερώτηση που κάνουν στα περισσότερα τέτοια προγράμματα – «εσύ σε τι κομμάτι μπορείς να έχεις θετικό αντίκτυπο;», και του απαντάω με πάσα ειλικρίνεια «δεν έχω ιδέα». «Δεν πειράζει», μου λέει, «θα το βρεις μέχρι να τελειώσει το πρόγραμμα». Οι επόμενες ημέρες πέρασαν με εμένα να σκέφτομαι τι μπορώ να κάνω. Τότε συνειδητοποίησα ότι ένας τρόπος να έχεις θετικό αντίκτυπο στις ζωές των άλλων και στην κοινωνία είναι μέσα από την εκπαίδευση. Αποφάσισα, λοιπόν, ότι θέλω να περάσω τα επόμενα χρόνια κάνοντας ακριβώς αυτό – να προσπαθώ να βοηθάω στη δημιουργία ευκαιριών εκπαίδευσης γι’ άλλους».

Ποιο θεωρείς πως είναι το μυστικό της επιτυχίας ενός εκπαιδευτικού προγράμματος;

«Η προσωπική μου άποψη είναι ότι ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα θα πρέπει να έχει τρία στοιχεία. Το πρώτο είναι να έχει όραμα, να έχει φιλοδοξίες και να κοιτάει στο μέλλον – να δίνει στους επωφελούμενους την αισιοδοξία ότι η όλη διαδικασία θα τους οδηγήσει κάπου καλύτερα από εκεί που είναι τώρα. Το δεύτερο στοιχείο είναι να ακούει τους επωφελούμενους, αυτούς στους οποίους απευθύνεται, γιατί μόνο έτσι δημιουργεί πραγματική αξία. Το τρίτο στοιχείο είναι να μην κάνει εκπτώσεις στην ποιότητά του – η υψηλή ποιότητα είναι απαραίτητη και πρέπει να είναι αδιαπραγμάτευτη».

Όλα αυτά τα χρόνια ποιο ήταν το αγαπημένο σου εκπαιδευτικό πρόγραμμα του British Council; Πες μας μια στιγμή που δε θα ξεχάσεις ποτέ.

«Αυτή είναι μια δύσκολη ερώτηση γιατί πραγματικά είναι πάρα πολλές οι στιγμές που δε θα ξεχάσω και που έχω νιώσει περήφανος για τη δουλειά μας. Θα σου πω, ωστόσο, ότι το πρόγραμμα που βρίσκεται λίγο πιο κοντά στην καρδιά μου είναι το FameLab* – ένα πρόγραμμα για την επικοινωνίας της επιστήμης, το οποίο απευθύνεται σε νέους φοιτητές και σε απόφοιτους τεχνολογικών και θετικών σπουδών. Είναι ένα πρόγραμμα που προσφέρει ευκαιρίες εκπαίδευσης και δικτύωσης σε νέους ανθρώπους και αυτό είναι ένα στοιχείο, το οποίο μου αρέσει πολύ. Ειλικρινά, είναι εξαιρετικά μεγάλη η χαρά μας όταν βλέπουμε ανθρώπους που γνωρίσαμε μέσα από το FameLab, να εκμεταλλεύονται μια ευκαιρία που τους δίνεται, ώστε να αντλήσουν έμπνευση και να κάνουν ένα σημαντικό βήμα στο ξεκίνημα της καριέρας τους.»

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει κάποιος για να γίνει FameLabber;

«Νομίζω ότι ψάχνουμε για τρία χαρακτηριστικά από τον καθένα που ενδιαφέρεται να συμμετέχει στο πρόγραμμα. Πρώτο, και εξαιρετικά σημαντικό, είναι η γνωστική επάρκεια του αντικειμένου του. Δεύτερο, να έχει τη διάθεση να δουλέψει  πάνω στα επικοινωνιακά του χαρακτηριστικά. Σε μερικούς είναι πιο εύκολο, σε άλλους πιο δύσκολο, αλλά όλοι χρειάζεται να καταβάλλουν προσπάθεια και να προβάρουν αρκετά αυτό που θέλουν να παρουσιάσουν. Το τρίτο χαρακτηριστικό είναι να επιδιώκει μια σχέση επικοινωνίας και εμπιστοσύνης με το μέσο πολίτη, με αυτόν που ενδεχομένως δεν έχει καμία σχέση με το αντικείμενο. Οι FameLabbers, λοιπόν, είναι άνθρωποι που προσπαθούν να μοιραστούν ένα θαυμάσιο κόσμο με το γενικό κοινό. Το δίκτυο των FameLabbers είναι ένα βασικό κομμάτι του προγράμματος και της αξίας που θέλει να δημιουργήσει. Έχουμε διαπιστώσει ότι μέσα από τον διαγωνισμό προκύπτουν αρκετές συνέργειες και αρκετές ευκαιρίες για συνεργασία. Οπότε και εμείς με τη σειρά μας συνεχίζουμε να συνεργαζόμαστε μαζί τους και μετά το τέλος του προγράμματος.»

Τελικός Famelab Greece 2019 – Athens Science Festival

Πώς έχει επηρεάσει η COVID την επικοινωνίας της επιστήμης;

«Η πανδημία έχει αναδείξει πόσο μεγάλη ανάγκη έχουμε από ανθρώπους που μπορούν να επικοινωνήσουν επιστημονικά θέματα. Αυτό έχει υπογραμμιστεί με κάθε δυνατό τρόπο. Νομίζω δεν ανακαλύπτουμε την Αμερική λέγοντάς το, είναι ξεκάθαρο σε όλους. Ωστόσο, αυτό που έχει προστεθεί στο science communication είναι η ανάγκη για περισσότερο θάρρος και πιο δυνατό στομάχι. Η ροή της πληροφορίας και της ψεύτικης πληροφορίας είναι τεράστια πλέον, και μη ελεγχόμενη. Είμαι βέβαιος ότι όλοι μας έχουμε βρεθεί αντιμέτωποι με ένα post, με μια συζήτηση, με ένα άρθρο, στο οποίο γνωρίζουμε ότι χρησιμοποιεί ψεύτικα στοιχεία και έχουμε μπει στον πειρασμό να το αντικρούσουμε.»

Εκείνη τη στιγμή σκεφτόμαστε «ωχού μωρέ, γιατί να μπλέξω τώρα, γιατί να ασχοληθώ με έναν ανώνυμο χρήστη στο ίντερνετ ή με έναν στην ουρά της τράπεζας;». Εκεί είναι που το κομμάτι του θάρρους μπαίνει στην εξίσωση – γιατί αν δε μιλήσεις εσύ για την επιστήμη σου, τότε ποιος περιμένεις να το κάνει;

Πώς οραματίζεσαι την εξέλιξη της επικοινωνίας της επιστήμης στο μέλλον;

«Βλέπω ότι τα κανάλια έχουν ήδη αλλάξει – χρησιμοποιούνται εφαρμογές όπως το Tik Tok γι’ αυτό που λέμε espresso science, δηλαδή science communication με αρκετά γρήγορο και εύληπτο τρόπο. Θα ήθελα να δω πως οι αλγόριθμοι των εφαρμογών επηρεάζουν το τι θα προβληθεί και, κυρίως, το πώς αυτό θα μεταφραστεί σε περισσότερα views και ποιοι θα τα έχουν αυτά. Ως αντίβαρο σε αυτό, η επόμενη αλλαγή πιστεύω πως θα είναι ότι θα ψάξουμε να δώσουμε authority σε κάποιες φωνές. Δηλαδή θα θελήσουμε να ξεχωρίσουμε μερικούς science communicators ως περισσότερο καλούς από άλλους. Το τρίτο, το οποίο πιστεύω ότι θα συμβεί, είναι ότι ο χώρος θα συνδεθεί περισσότερο, αρκετά περισσότερο, με κοινωνικά ζητήματα. Θέματα όπως η κλιματική αλλαγή, τα big data και το machine learning θα προκαλέσουν ραγδαίες αλλαγές στον τρόπο, με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα».

 

Βραβείο ΕΠΙ2- Athens Science Festival 2019

Με τι ασχολείσαι στον ελεύθερο χρόνο σου; Ποιο βιβλίο θα πρότεινες στους αναγνώστες μας;

«Στον ελεύθερο χρόνο μου ασχολούμαι με το box – είναι το τέλειο άθλημα για μένα γιατί έχει μέσα του τη νοοτροπία «πρέπει να αντέξω άλλον ένα γύρο» και αυτό μου αρέσει πολύ. Αυτή την περίοδο έχω τρία βιβλία ανοιχτά. Το πρώτο είναι η τελευταία αυτοβιογραφία του Barack Obama – ο άνθρωπος είναι από τους πιο εμπνευσμένους ηγέτες που έχουν υπάρξει. Το δεύτερο βιβλίο είναι το “The moment of lift” της Melinda Gates, το οποίο ασχολείται με το women empowerment. Είναι αρκετά διδακτικό για μένα και θα ήθελα να ασχοληθώ περισσότερο με αυτό στο μέλλον σε προσωπικό επίπεδο. Το τρίτο βιβλίο είναι το “The age of living machines” της Susan Hockfield, το οποίο μιλάει για το ρόλο της βιολογίας σε μια νέα τεχνολογική επανάσταση. Πιο συγκεκριμένα, αυτό, στο οποίο αναφέρεται και πάντα με εντυπωσιάζει από τη πλευρά του management, είναι το πώς συνδυάζεις διαφορετικούς τομείς, πώς δανείζεσαι πράγματα και πώς σπας τα στεγανά και μοιράζεσαι την πληροφορία για να πετύχεις κάτι σημαντικό.»

Τι σημαίνει για σένα "conscious";

«Conscious είναι να αντιλαμβάνεσαι ότι έχεις μια ατομική ευθύνη σε έναν κοινωνικό κόσμο. Conscious είσαι όταν πιστεύεις ότι είσαι σημαντικός και χρήσιμος, όταν αγαπάς την ευθύνη, όπως έλεγε ο Νίκος Καζαντζάκης. Όμως την ίδια στιγμή να μην αφήνεις αυτό το συναίσθημα να μετατραπεί σε αλαζονεία και σε κομπορρημοσύνη, αλλά να το χρησιμοποιήσεις για να έχεις θετικό αντίκτυπο στην κοινωνία – δεν μπορώ να φανταστώ τον άνθρωπο χωρίς την κοινωνία, μέσα στην οποία ζει.»

 

Εμείς να ευχαριστήσουμε το Βαγγέλη Κραββαρίτη για τα όσα σημαντικά μοιράστηκε μαζί μας. Και να ευχηθούμε να γεννιούνται όλο και περισσότεροι conscious άνθρωποι σαν εκείνον με αγάπη και μεράκι για την εκπαίδευση και την επικοινωνία της επιστήμης. Γιατί μόνο έτσι μπορεί ο κόσμος μας να γίνει καλύτερος.

 

*Ο διαγωνισμός FameLab είναι ένας διεθνής διαγωνισμός επικοινωνίας της επιστήμης που διοργανώνεται από το British Council στην Ελλάδα προς αναζήτηση του νέου επιστήμονα που θα ξεχωρίσει για το πάθος του και την επικοινωνιακή του δεινότητα και θα εκπροσωπήσει την Ελλάδα στον μεγάλο διεθνή τελικό στη Βρετανία! Οι αιτήσεις για το φετινό διαγωνισμό έχουν ήδη ξεκινήσει και οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλλουν ηλεκτρονικά τη συμμετοχή τους μέχρι τη Δευτέρα 1 Μαρτίου 2021, μέσω της ιστοσελίδας του British Council: www.britishcouncil.gr/en/famelab.