Δηλαδή, μπορεί να υπάρχει σχέση ανάμεσα σε ιούς και καρκίνο;

Δευτέρα, 15 Ιουλίου 2019, 01:07
Δηλαδή, μπορεί να υπάρχει σχέση ανάμεσα σε ιούς και καρκίνο; Δηλαδή, μπορεί να υπάρχει σχέση ανάμεσα σε ιούς και καρκίνο; freepik.com

Φυσάω ξεφυσάω δεν ξέρω πώς να ξεκινήσω… Θα σε ενημερώσω ή θα σε τρομάξω; Δεν μπορώ να το αποφασίσω μόνη μου… Στο τέλος της ημέρας το πιο σημαντικό είναι η πρόληψη για όλα τα θέματα υγείας. Και το να προστατεύεσαι και να προστατεύεις ταυτόχρονα και τους γύρω σου προϋποθέτει το να γνωρίζεις… Ας μιλήσουμε, λοιπόν, για τους ογκογόνους ιούς.

Τι είναι οι ογκογόνοι ιοί;

Με τον όρο «ογκογόνοι ιοί» αναφερόμαστε σε μία κατηγορία ιών, οι οποίοι έχουν την ικανότητα δημιουργίας καρκίνου, στο άτομο που προσβάλλουν. Ο καρκίνος δεν είναι μεταδοτική ασθένεια, υπό την έννοια ότι δεν μπορεί να μεταδοθεί από ασθενείς σε στενές επαφές με άλλο άτομο. Ωστόσο, οι παγκόσμιες μελέτες αποκαλύπτουν ότι περίπου ένας στους έξι καρκίνους παγκοσμίως έχει μολυσματική αιτιολογία, ιδιαίτερα σε χώρες χαμηλού βιοτικού επιπέδου και μεταξύ ατόμων νεαρής ηλικίας. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι, αν και η μετάδοση του καρκίνου δεν είναι εφικτή, εντούτοις μπορεί να μεταδοθεί ο ιός, ο οποίος έχει τη δυνατότητα δημιουργίας καρκίνου.

Οι γνωστοί μας, μέχρι σήμερα, ογκογόνοι ιοί είναι οχτώ: ο ιός Epstein – Barr (EBV), οι ιοί της ηπατίτιδας Β και C (HBV,HCV), ο ανθρώπινος Τ λεμφοτρόπος ιός I (HTLV – I), ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV), ο ανθρώπινος ερπητοϊός 8 (HHV8), ο ιός των κυττάρων Merkel (MCV) και τέλος ο ιός της ανοσοανεπάρκειας του ανθρώπου (HIV).

Γιατί, όμως, αυτοί οι ιοί έχουν αυτή τη δυνατότητα;

Κοινό χαρακτηριστικό αυτής της κατηγορίας ιών είναι η δυνατότητα μετατροπής των κυττάρων τα οποία προσβάλλουν σε αθάνατα, με ικανότητα ανεξέλεγκτου πολλαπλασιασμού στον οργανισμό (καρκινικά κύτταρα). Ωστόσο, η πρόκληση αυτού του ανεξέλεγκτου πολλαπλασιασμού δεν αποτελεί τμήμα του θεμελιώδους κύκλου ζωής για κανέναν από αυτούς τους ιούς. Και οι οχτώ από τους ιούς προκαλούν μόλυνση και μεταδίδονται χωρίς η πλειοψηφία των φορέων (αυτών που φέρουν τον ιό αλλά δεν εμφανίζουν συμπτώματα της νόσου) να αναπτύσσει νεοπλασία (καρκίνο). Επιπλέον, ενώ θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι η αυξανόμενη μάζα ενός όγκου θα φιλοξενεί περισσότερα ενεργά μολυσματικά ιοσωμάτια (ολοκληρωμένα μολυσματικά σωματίδια ενός ιού), αυτό δεν αποδεικνύεται, καθώς οι ιοί είναι σχεδόν πάντα παρόντες σε μη μολυσματική αδρανή μορφή σε όγκους. Φαίνεται ότι οι ιογενείς καρκίνοι, παρόμοιοι με τους μη μολυσματικούς καρκίνους, είναι βιολογικά ατυχήματα.

Αυτό βέβαια, δημιουργεί την εξής εύλογη απορία: αν τα ιικά ογκογονίδια (γονίδια του ιού, τα οποία προκαλούν τον ανεξέλεγκτο αυτό πολλαπλασιασμό) δεν εξελίχθηκαν για να προκαλέσουν καρκίνο με σκοπό να ωφεληθεί ο ιός, γιατί διατηρούνται; Διατηρούνται γιατί βοηθούν στην άμεση επιβίωσή του. Όταν ο οργανισμός καταλάβει ότι έχει προσβληθεί από κάποιο ξένο οργανισμό, ο τρόπος με τον οποίο αντιδρά είναι η ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Αποτέλεσμα αυτής είναι τα μολυσμένα κύτταρα να σταματούν τον πολλαπλασιασμό, ώστε να μη διασπείρεται η μόλυνση και να οδηγούνται σε προγραμματισμένο κυτταρικό θάνατο (απόπτωση). Τα ιικά ογκογονίδια, λοιπόν, φαίνεται ότι βοηθούν στην αποφυγή του ανοσοποιητικού μηχανισμού και εμποδίζουν τα κύτταρα να οδηγηθούν στο θάνατο. Έτσι, ο ιός συνεχίζει κανονικά να ζει μέσα σε «αθάνατα» κύτταρα.

Άλλη μία κατάσταση η οποία συνδέει άμεσα το ανοσοποιητικό και την καρκινογένεση είναι η ανοσοκαταστολή. Άτομα, τα οποία έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα (για παράδειγμα χρήστες ναρκωτικών) δεν έχουν τη δυνατότητα άμεσης αντιμετώπισης του ιού, κάτι το οποίο έχει ως αποτέλεσμα την ύπαρξη χρόνιων λοιμώξεων. Αυτή τη χρόνια κατάσταση ο ιός μπορεί να την εκμεταλλευτεί για την επιβίωσή του, δημιουργώντας παράλληλα καρκίνο στον ξενιστή (αυτόν που νοσεί).

Τι σημαίνουν, λοιπόν, πρακτικά όλα αυτά;

Όλα αυτά σημαίνουν ότι, ασθενής ο οποίος νοσεί λόγω κάποιου από τους παραπάνω ιούς έχει αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης κάποιας, σχετιζόμενης με τον εκάστοτε ιό, μορφής καρκίνου. Για κάθε ιό διαφέρουν και οι μορφές καρκίνου αλλά και τα ποσοστά εμφάνισης. Στατιστικά στοιχεία, τα οποία έχουν προκύψει ανά τα χρόνια, δείχνουν ότι σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις καρκίνου των ωοθηκών παγκοσμίως έχει βρεθεί να είναι παρόν ένα από τα δύο ογκογόνα στελέχη του ιού HPV. Αντίστοιχα, για ένα μεγάλο ποσοστό καρκίνου του ήπατος υπεύθυνος είναι ο HBV. Αυτό, βέβαια, στο οποίο θα πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη σημασία είναι το γεγονός ότι το ποσοστό των φορέων είναι πολύ μεγαλύτερο σε σχέση με αυτό των ατόμων, οι οποίοι εμφανίζουν καρκίνο.

Εμείς μπορούμε να κάνουμε κάτι;

Εννοείται πως μπορούμε. Μπορούμε να μελετήσουμε τον ακριβή τρόπο μετάδοσης των ιών αυτών και να μάθουμε να προστατευόμαστε. Οι περισσότεροι ιοί αυτής της κατηγορίας μεταδίδονται μέσω: της σεξουαλικής επαφής χωρίς προφύλαξη, της χρήσης μολυσμένων αντικειμένων, τα οποία έρχονται σε απ’ ευθείας επαφή με το αίμα (σύριγγες) και με κάθετη μετάδοση (από τη μητέρα στο παιδί).

Επιπλέον, εκτός από το να ενημερωθούμε εμείς οι ίδιοι, πρέπει να βοηθήσουμε έμπρακτα συνανθρώπους μας, οι οποίοι μπορεί να μην έχουν πρόσβαση σε αυτό το άρθρο ή σε άλλα παρόμοια. Υπάρχει άμεση ανάγκη δημιουργίας επιπλέον δομών εθελοντικής ενημέρωσης αλλά και άμεσης βοήθειας. Από τη μεριά της η επιστημονική κοινότητα προσπαθεί καθημερινά για την εύρεση νέων θεραπειών ή μέτρων πρόληψης. Απόρροια αυτής της προσπάθειας είναι η δημιουργία εμβολίου έναντι του HPV και του HBV.

Εγώ, λοιπόν, εμβολιάζομαι, ενημερώνομαι, βοηθάω όπου και όπως μπορώ, παίρνω την ψάθα μου αγκαλιά και χαζεύω το ηλιοβασίλεμα ξέροντας ότι, ό,τι θα μπορούσα να έχω κάνει το έκανα… Εσύ;

Σας άρεσε; Μοιραστείτε το!

Ακούστε το Podcast

    Πηγές
    • Chang Y, Moore PS, Weiss RA. 2017 Human oncogenic viruses: nature and discovery. Phil. Trans. R. Soc. B 372: 20160264
    • Lunn RM, Jahnke GD, Rabkin CS. 2017 Tumour virus epidemiology. Phil. Trans. R. Soc. B 372: 20160266

Βαθμολογήστε αυτό το άρθρο

(12 ψήφοι)

Περισσότερα σε αυτή την κατηγορία: