HP… What?

HP… What? flickr

Τι είναι, λοιπόν αυτός ο HPV; Ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (Human Papilloma Virus, HPV) ανήκει στην κατηγορία των ογκογόνων (ιοί με ικανότητα δημιουργίας καρκίνου) DNA ιών και σχετίζεται άμεσα με την πλειονότητα των περιπτώσεων καρκίνου στον τράχηλο της μήτρας. Αναλόγως του στελέχους, η μετάδοσή του γίνεται με δερματική επαφή με μολυσμένο άτομο, με τη σεξουαλική επαφή, με τη στοματογεννητική επαφή, καθώς και με επαφή στόμα με στόμα. Επιπλέον, μπορεί να συμβεί κάθετη μετάδοση (από τη μητέρα στο νεογνό) καθώς και μετάδοση από άτομο το οποίο έχει μολυνθεί από τον ιό, αλλά δεν έχει εμφανίσει ποτέ συμπτώματα.

Σύμφωνα με έρευνες, ο συγκεκριμένος ιός, εκτός από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, σχετίζεται άμεσα και με τον καρκίνο του αιδοίου, τον κολπικό καρκίνο, τον καρκίνο του πέους, τον καρκίνο του πρωκτού αλλά και με στοματοφαρυγγικούς καρκίνους. Επιπρόσθετα, καλοήθεις περιπτώσεις, οι οποίες εμπλέκονται άμεσα με στελέχη του ιού είναι οι κοινές μυρμηγκιές παλαμών και πελμάτων, οι καλοήθεις βλάβες του έξω ακουστικού πόρου, καθώς και τα κονδυλώματα. Υπάρχουν, βέβαια, και περιπτώσεις στις οποίες κάποιο ακίνδυνο στέλεχος του ιού κάνει τον κύκλο του μέσα στον ξενιστή (στην περίπτωσή μας, τον άνθρωπο) και αποβάλλεται αυθόρμητα, χωρίς να γίνει αντιληπτό.

Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, ότι μιλάμε για έναν ιό, ο οποίος διαθέτει στελέχη επικίνδυνα, αφού μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα, τόσο σε άντρες όσο και σε γυναίκες.

- Και πώς, λοιπόν, εγώ θα μπορέσω να προστατευτώ από κάτι τέτοιο;

- Μέσω του έγκαιρου εμβολιασμού.

Θα πρέπει να θεωρούμε τους εαυτούς μας αρκετά τυχερούς, αφού έχουν δημιουργηθεί εμβόλια, τα οποία καλύπτουν πρακτικά τον οργανισμό έναντι όλων των επικίνδυνων στελεχών του ιού. Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, στη χώρα μας έχουν κυκλοφορήσει τρία εμβόλια έναντι στελεχών του HPV: το διδύναμο (HPV2), το τετραδύναμο (HPV4) και το εννεαδύναμο (HPV9). Το διδύναμο (έτος κυκλοφορίας: 2006), παρέχει υψηλή προστασία έναντι των δύο πλέον επικίνδυνων στελεχών του ιού, τα στελέχη 16 και 18, τα οποία αφορούν περίπου το 70% των περιπτώσεων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Το τετραδύναμο (έτος κυκλοφορίας: 2006), εκτός των στελεχών 16 και 18, παρέχει προστασία και εναντίον δύο στελεχών χαμηλού κινδύνου, των 6 και 11, τα οποία ευθύνονται για το 90% περίπου των κονδυλωμάτων. Τέλος, το εννεαδύναμο εμβόλιο, το οποίο κυκλοφόρησε το 2014, παρέχει κάλυψη έναντι των στελεχών 16,18, 6,11,31,33,45,52 και 58. Σήμερα, αυτό το οποίο χρησιμοποιείται ευρέως είναι το εννεαδύναμο εμβόλιο, το οποίο αντικατέστησε το τετραδύναμο από την 1^η Ιουλίου του 2017. Το εμβόλιο χορηγείται σε δύο δόσεις με μεσοδιάστημα 6 μηνών σε κορίτσια ηλικίας 11 έως 15 ετών. Σε περίπτωση που οι δύο δόσεις γίνουν σε μεσοδιάστημα μικρότερο των πέντε μηνών, απαιτείται και 3^η δόση έξι μήνες μετά την 1^η και τουλάχιστον τρεις μήνες μετά τη 2^η δόση. Εφόσον η έναρξη του εμβολιασμού γίνει μετά τη συμπλήρωση του 15^ου έτους, χορηγούνται τρεις δόσεις εμβολίου, η δεύτερη 1-2 μήνες μετά την πρώτη και η τρίτη 6 μήνες μετά την πρώτη.

- Και το πρόγραμμα για τους άντρες… Γιατί δε βρίσκω το πρόγραμμα για τους άντρες;

- Δυστυχώς, μέχρι και σήμερα, δεν υπάρχει στο πρόγραμμα εμβολιασμός των αντρών κατά του HPV (με εξαίρεση κάποιες ομάδες υψηλού κινδύνου).

Θα πρέπει να θεωρούμε τους εαυτούς μας αρκετά τυχερούς, αφού έχουν δημιουργηθεί εμβόλια, τα οποία καλύπτουν πρακτικά τον οργανισμό έναντι όλων των επικίνδυνων στελεχών του ιού.

Επιπλέον, είναι καλό να γνωρίζουμε ότι, όσον αφορά την ασφαλιστική κάλυψη του εμβολίου, αυτή υπάρχει μόνο σε γυναίκες ηλικίας 11-18 ετών. Σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, καθώς και σε όλους τους άντρες, το εμβόλιο πρέπει να πληρωθεί κανονικά, με ένα ποσό διόλου ευκαταφρόνητο. Αυτό το οποίο κάνει και τη μεγαλύτερη εντύπωση, είναι ότι το εμβόλιο δεν καλύπτεται ούτε για ομάδες, οι οποίες σύμφωνα με το ίδιο το πρόγραμμα εμβολιασμών θεωρούνται ευπαθείς και στις οποίες συνιστάται ο εμβολιασμός. Σε αυτές περιλαμβάνονται γυναίκες και άντρες 18-26 ετών εφ’ όσον ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου (π.χ. MSM – Men having Sex with Men) ή παρουσιάζουν ανοσοανεπάρκεια (συμπεριλαμβανομένης και της HIV λοίμωξης).

Βλέπουμε, λοιπόν, ότι μία μεγάλη μερίδα του πληθυσμού, δεν έχει εύκολη πρόσβαση στο εμβόλιο, γι’ αυτό και είναι αναγκαία η σωστή ενημέρωση τόσο για τον ίδιο τον ιό όσο και για τις μεθόδους άμεσης προφύλαξης.

Φτάσαμε, έτσι, και στο ζουμί της υπόθεσης…

- Πόσο σίγουροι είμαστε, ότι συμβαίνει σωστή ενημέρωση, ιδιαίτερα σε άτομα εφηβικής ηλικίας, τα οποία ξεκινούν τις σεξουαλικές επαφές αλλά και βρίσκονται στη σωστή ηλικία εμβολιασμού;

- Αρκετά, αφού μέσω του σχολείου και της οικογένειας τα νέα άτομα προσανατολίζονται σωστά για τους τρόπους προστασίας τους από τέτοια νοσήματα. Τι; Όχι;…

Το 2015 πραγματοποιήθηκε έρευνα για τον ιό HPV και τον εμβολιασμό, με χρήση απλού ερωτηματολόγιου, σε μαθητές τρίτης λυκείου σε 84 λύκεια της χώρας. Το δείγμα ήταν αντιπροσωπευτικό, καθώς περιελάμβανε σχολεία μεγαλύτερων και μικρότερων περιοχών, και έλαβαν μέρος συνολικά 4507 μαθητές (2778 κορίτσια και 1729 αγόρια). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι μόνο το 42,8% γνώριζε την ύπαρξη του συγκεκριμένου ιού και το 60,6% δεν ήξερε τη συσχέτισή του με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Επιπλέον, 37% των ερωτηθέντων δε γνώριζε ότι η χρήση προφυλακτικού μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου στον τράχηλο της μήτρας. Επιπρόσθετα, μόνο το 40% γνώριζε την ύπαρξη εμβολίου. Σημαντικό, επίσης, είναι το γεγονός ότι σε όλες τις απαντήσεις το ποσοστό άγνοιας στα αγόρια ήταν πολύ μεγαλύτερο απ’ ότι στα κορίτσια. Τέλος, από το δείγμα των κοριτσιών προέκυψε ότι μόνο το 10,2% είχε εμβολιαστεί με κάποιο από τα υπάρχοντα εμβόλια.

- Μμμ τελικά τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά… Μήπως μπορούμε όμως να κάνουμε εμείς καλύτερη την κατάσταση;

Εννοείται πως μπορούμε αρκεί να το θέλουμε. Θα πρέπει να φροντίσουμε ώστε να δοθούν όλες οι απαραίτητες πληροφορίες, αρχικά στους ενήλικες και στη συνέχεια στους ανηλίκους, ώστε να αυξηθούν τα ποσοστά εμβολιασμού στη χώρα μας αλλά και να λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα ώστε να μειωθούν τα ποσοστά προσβολής από τον ιό ιδιαίτερα μέσω της σεξουαλικής πράξης.