Rosalind Franklin και η φωτογραφία 51

Η Rosalind γεννήθηκε στην Αγγλία το 1920 και ήθελε από μικρή να γίνει επιστήμονας, σε μια εποχή που μια τέτοια επιλογή για τις γυναίκες δεν ήταν ένα εύκολο εγχείρημα. Στα 18 της κέρδισε τη μάχη με τον πατέρα της, ο οποίος της επέτρεψε τελικά να εγγραφεί στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, από όπου πήρε και το διδακτορικό της στη Χημεία. Στη συνέχεια, ασχολήθηκε με την έρευνα στην Οργανική Χημεία, κάτι που οδήγησε σε καλύτερες μάσκες αερίων για τους Άγγλους στρατιώτες την περίοδο του 2^ου Παγκοσμίου πολέμου.

Μετά από μια περίοδο στο Παρίσι όπου εξασκήθηκε στην κρυσταλλογραφία πρωτεϊνών, το 1951 εντάχθηκε στο δυναμικό του Kings College για να χρησιμοποιήσει μεθόδους ακτίνων Χ ώστε να μελετήσει τη δομή του DNA (που τότε ακόμα δεν ήταν γνωστή). Η Rosalind ήταν η πρώτη που υπέθεσε με βάση τη δουλειά της ότι η μορφή του DNA ήταν ελικοειδής. Σε ένα ανδροκρατούμενο περιβάλλον, δούλευε σχεδόν απομονωμένη με ιδιαίτερες προστριβές με τον συνάδελφό της Maurice Wilkins. Ωστόσο, αυτή η γυναίκα δεν το έβαζε κάτω. Το 1952 κατάφερε να απαθανατίσει τη φωτογραφία 51 (photo 51), την πιο γνωστή εικόνα περίθλασης ακτίνων Χ του DNA. Για να αποκτήσει αυτή τη φωτογραφία χρειάστηκαν περίπου 100 ώρες στο εργαστήριο και ένα έτος αναλύσεων.

Στο μεσοδιάστημα, οι επιστήμονες Watson και Crick είχαν ενώσει τις δυνάμεις τους για να αποκρυπτογραφήσουν και εκείνοι τη δομή του DNA. Χωρίς τη γνώση και τη συγκατάθεση της Rosalind, ο Wilkins έδειξε τη φωτογραφία 51 (photograph 51) στους Watson και Crick. Βασισμένοι στη φωτογραφία της Franklin και του φοιτητή της, οι δύο επιστήμονες κατέληξαν στη σωστή, γνωστή έως σήμερα, δομή του DNA. Το DNA αποτελείται από μια διπλή έλικα με συμπληρωματικές βάσεις στο εσωτερικό του, οι οποίες μοιάζουν με σκαλιά ελικοειδούς σκάλας.

Επιστήμη και καθημερινότητα δεν διαχωρίζονται. Η επιστήμη, για ‘μένα, είναι μία μερική εξήγηση της ζωής. Στηρίζεται σε γεγονότα, εμπειρία και πείραμα (Rosalind Franklin).

Οι Watson και Crick δημοσίευσαν το μοντέλο τους τον Απρίλιο του 1953. Εν τω μεταξύ, η Franklin είχε καταλήξει στο ίδιο συμπέρασμα και δημοσίευσε και εκείνη τη δουλειά της. Το περιοδικό Nature δημοσίευσε τις εργασίες ταυτόχρονα στο ίδιο τεύχος. Η Franklin σταμάτησε να δουλεύει πάνω στη δομή του DNA και το 1953 ξεκίνησε να εργάζεται στο εργαστήριο κρυσταλλογραφίας του Birkbeck College του Λονδίνου. Εκεί, έκανε σημαντικές ανακαλύψεις σχετικά με τη δομή ενός ιού που προσέβαλε φυτά (tobacco mosaic virus) και τη δομή του ιού της πολιομυελίτιδας. Πέθανε σε ηλικία 37 ετών από καρκίνο, με πιθανή αιτία της ασθένειας την υπερέκθεσή της σε ακτίνες Χ.

Το 1962 οι Watson, Crick και Wilkins βραβεύτηκαν με τη μεγαλύτερη διάκριση για την επιστημονική κοινότητα, το βραβείο Nobel για την ανακάλυψη της δομής του DNA. Λέγεται πως αν η Rosalind Franklin ήταν ζωντανή, θα της δινόταν ένα κομμάτι του Nobel. Αυτό όμως δεν θα το μάθουμε ποτέ. Ωστόσο, το εξερευνητικό σκάφος της μη επανδρωμένης αποστολής στον Άρη που σχεδιάζεται για το 2020 θα ονομάζεται προς τιμήν της «Ρόζαλιντ Φράνκλιν».

Η ηθική δεν υπήρξε πάντα δεδομένη για την ανθρωπότητα γενικά, αλλά και για την επιστημονική κοινότητα ειδικότερα. Αυτή ήταν η ιστορία μιας γυναίκας που αγωνίστηκε με ζήλο και έκανε σπουδαίες ανακαλύψεις στον επιστημονικό τομέα, σε μια εποχή που οι συνθήκες για τις μειονότητες ήταν σκληρές. Αξίζει να γνωρίζουμε όσα πέτυχε, ακόμα και αν το όνομά της δεν έτυχε αναγνώρισης, παρά πολύ αργότερα στην ιστορία.