Η αναπηρία σε εισαγωγικά

Η αναπηρία σε εισαγωγικά

Εξήγησε μου λοιπόν, τι σημαίνει «αναπηρία»;

Αναφέραμε προηγουμένως το κοινωνικό μοντέλο γύρω από την «αναπηρία». Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), η «αναπηρία» συναντάται στο 15% του παγκόσμιου πληθυσμού, είναι μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης και ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί το ότι σχεδόν όλοι θα τη βιώσουν σε κάποιο στάδιο της ζωής τους. Ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι η «αναπηρία» προκύπτει από την αλληλεπίδραση μεταξύ ατόμων με πάθηση υγείας, με προσωπικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες, (όπως αρνητικές συμπεριφορές, μη προσβάσιμα μέσα μεταφοράς και δημόσια κτίρια καθώς και περιορισμένη κοινωνική υποστήριξη). Σημειώνουμε χαρακτηριστικά τη λέξη «αλληλεπίδραση», καθώς εκείνη αποτελεί την αφετηρία  για το επόμενο ερώτημα μας, δηλαδή αν η «αναπηρία» διαφέρει από χώρα σε χώρα ή αν διακρίνεται ως μια σταθερή κατάσταση.

Διαφέρει άραγε η «αναπηρία»;

Οι διαφορετικές κοινωνικές νόρμες και αντιλήψεις κάθε λαού για την «αναπηρία» διαδραματίζουν ένα πολύ σημαντικό ρόλο στη σχέση μεταξύ υγιών ατόμων και ατόμων με «αναπηρία». Έτσι εφόσον η «αναπηρία» επηρεάζεται άμεσα από αυτή τη σχέση μεταξύ ατόμου και περιβάλλοντος, με τον ίδιο τρόπο δημιουργούνται διαφορετικά εμπόδια και περιορισμοί στην κάθε χώρα για τα άτομα αυτά. Αυτό υποστηρίζει σε μεγάλο βαθμό την άποψη ότι η «αναπηρία» είναι ένα προϊόν της κοινωνίας, λόγω των περιορισμών που εκείνη θέτει.

Και οι περιορισμοί; Ποιοι είναι;

Θα χρειαζόταν ένας τόμος και όχι ένα άρθρο για να αναφέρουμε και να περιγράψουμε τα εμπόδια που τα άτομα με «αναπηρία» συναντούν στην καθημερινότητα τους. Γι' αυτό θα ασχοληθούμε ειδικότερα με όσα συναντάμε σε μεγάλη συχνότητα στη χώρα μας. Αρχικά, η κινητοποίηση της πολιτείας εστιάζει στην παροχή υπηρεσιών στα άτομα με «αναπηρία» η οποία αποσκοπεί κυρίως στην στην ένταξή τους σε προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης, σε δράσεις διευκόλυνσης της προσβασιμότητας αλλά και στην παρακίνηση των εργοδοτών τους να προσφέρουν εργασία. Όλο αυτό όμως έρχεται σε αντίθεση με τη στατιστική πλευρά του θέματος. Η Ελλάδα τα τελευταία 20 χρόνια βρίσκεται κάτω από τον μέσο όρο, σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες στο θέμα της εργασιακής απασχόληση των ατόμων με «αναπηρία» καθώς το 84% δεν είναι οικονομικά και εργασιακά ανεξάρτητο. Θα μπορούσαμε να πούμε, πως η «αναπηρία» έχει συνδεθεί με τη φτώχεια. Κρίνεται αναγκαίο αυτή τη στιγμή στη χώρα μας τα άτομα με «αναπηρίες», να μπορούν να συμμετέχουν εξίσου ως καταναλωτές αλλά και ως παραγωγοί και να μην πέφτουν θύματα κοινωνικού αποκλεισμού εξαιτίας του χαμηλότερου βιοτικού επιπέδου στο οποίο μπορεί να βρίσκονται.

Στη φωτογραφία απεικονίζεται η Cheri A. Blauwet, επίκουρη καθηγήτρια στην Ιατρική σχολή του Harvard. Χρήστης αναπηρικού αμαξιδίου (υπέστη κάκωση νωτιαίου μυελού). Στην εικόνα το αμαξίδιο είναι διαφανές και υποδηλώνει τη διαφορετική οπτική. Τη βλέπουμε με τη στολή της καθώς το μήνυμα είναι «Δες τον άνθρωπο όχι την αναπηρία».

Αυτό που μόλις περιγράψαμε, δυστυχώς δεν περιορίζεται μόνο σε ένα χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο. Υπάρχει άμεση επίδραση και σε άλλους τομείς της ζωής ενός ατόμου με «αναπηρία», που δεν γίνεται πάντα αισθητή με μια απλή στατιστική ματιά.

 Η κύρια συνέπεια αυτής της κοινωνικής απομόνωσης και απομάκρυνσης διαταράσσει τον ψυχισμό των ατόμων σε μεγάλο βαθμό. Η λέξη «αναπηρία» δεν συνδέεται μόνο με τη φτώχεια αλλά και με την κατάθλιψη. Τα άτομα με «αναπηρία» που δεν βιώνουν την κοινωνική αποδοχή και συμμετοχή στα γενικότερα δρώμενα μιας κοινωνίας είναι πιθανότερο να εμφανίσουν συμπτώματα κατάθλιψης, σε σύγκριση με όσους απολαμβάνουν τα παραπάνω. Πιο συγκεκριμένα η έλλειψη της ανεξαρτησίας και η απουσία κοινωνικής στήριξης οδηγούν με τη σειρά τους σε ένα στιγματισμό αυτών των ατόμων. Η εμφάνιση κατάθλιψης σε άτομα με «αναπηρία» δεν οφείλεται μόνο στην στη φύση της μειονεξίας (αισθητηριακή, κινητική, νευρολογική κ.α). Έχει άμεση σχέση με την κοινωνική ενσωμάτωση τους.

Λέξεις κλειδιά: Επαναπροσδιορίζεται - Επαναπροσαρμόζεται

Δεν περιγράφουμε κάτι το οποίο είναι αδύνατο να αλλάξει. Έχουν γίνει μεγάλα βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση και προς την ανατροπή των εμποδίων τα οποία συναντούν τα άτομα αυτά. Η ομαδική προσπάθεια είναι σημαντικό εφόδιο, έτσι ώστε η λέξη «αναπηρία» να σταματήσει να βρίσκεται σε εισαγωγικά ή να προκύπτει από την αναπηρία της ίδιας της κοινωνίας. Χρειάζεται μόνο πληροφόρηση και αποδοχή της διαφοράς, όχι όμως με αρνητικό πρόσημο και περιεχόμενο. Όσο διαφορετικοί κι αν είμαστε τα δικαιώματα μας παραμένουν ίσα.