Το αλκοόλ συνοδεύει τον άνθρωπο για πάνω από 13000 χρόνια, από τότε που ανακαλύφθηκε η διαδικασία της αλκοολικής ζύμωσης (δηλαδή της χρήσης ζυμομύκητα για την παραγωγή αλκοόλης από φυσικά σάκχαρα). Τα σταφύλια, ο χυμός φρούτων, το κριθάρι, ακόμα και το μέλι χρησιμοποιούνται επί χιλιάδες χρόνια για να παράγουμε αυτό το μικρό μόριο αιθυλικής αλκοόλης με τις τόσο έντονες επιδράσεις στην ψυχολογία μας. Η μέθη έχει συνδεθεί με τη διασκέδαση, το αίσθημα ευφορίας, την απελευθέρωση και με πολλά παραδοσιακά έθιμα, ειδικά στη χώρα μας όπου, από τα αρχαία χρόνια, οι λατρευτικές εκδηλώσεις στους θεούς επέβαλαν την κατανάλωση του «οινο-πνεύματος».
Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε βιώσει τις επιδράσεις της αιθυλικής αλκοόλης στον οργανισμό μας. Άλλοτε είναι η ανάμνηση μιας ευχάριστης απελευθέρωσης που μας έκανε απαθείς σε στερεοτυπικούς κοινωνικούς φραγμούς και άλλοτε μία πιο δυσάρεστη εμπειρία, που περιλάμβανε έντονη ζάλη, απώλεια ελέγχου των κινήσεών μας, έμετο και ίσως πλήρη απώλεια της συνείδησης, πάντα ακολουθούμενα από έντονο πονοκέφαλο την επόμενη ημέρα.
Η πορεία της αιθυλικής αλκοόλης στον οργανισμό μας
Τo ταξίδι του αλκοόλ ξεκινά από το στόμα, όπου μέσω των αιμοφόρων αγγείων της γλώσσας απορροφάται το 5% το οποίο εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος. Το αλκοόλ στη συνέχεια οδηγείται στο στομάχι, όπου το 20% απορροφάται μέσω του επιθηλίου (τοιχώματος) του στομάχου. Στη συνέχεια καταλήγει στο λεπτό έντερο, όπου απορροφάται το 75 με 85%. Λόγω του μικρού μεγέθους και της ικανότητας διάλυσης στο νερό, το αλκοόλ διαπερνά τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό και καταλήγει στον εγκέφαλο. Η πλειοψηφία (80-90%) απομακρύνεται από το ήπαρ με ρυθμό περίπου 15 mL ανά ώρα (περίπου 1 ποτό/ώρα). Εάν η κατανάλωση είναι ταχύτερη από την απομάκρυνση στο ήπαρ, το επίπεδο αλκοόλ στο αίμα αυξάνεται. Το υπόλοιπο 10% που δεν αποβάλλεται από το ήπαρ, τελειώνει το ταξίδι του μέσω του ιδρώτα ή της ούρησης.
Τι γίνεται όταν τα μόρια αιθυλικής αλκοόλης φτάσουν στον εγκέφαλό μας;
Σε πολύ λίγο χρόνο από τη στιγμή που το αλκοόλ φτάνει στον εγκέφαλο, οι επιπτώσεις του είναι αισθητές και αυτό γιατί διαχέεται σε διάφορες περιοχές που ελέγχουν βασικές λειτουργίες του οργανισμού μας.
- Εγκεφαλικός φλοιός: Είναι το μέρος του εγκεφάλου που επεξεργάζεται τις σκέψεις μας. Η επίδραση του αλκοόλ σε αυτή την περιοχή μας κάνει πιο ομιλητικούς και λιγότερο συνεσταλμένους. Η κρίση μας περιορίζεται και δυσκολευόμαστε να πάρουμε λογικές αποφάσεις. Επίσης, περιορίζεται η ακοή και η όραση.
- Μεταιχμιακό σύστημα: Είναι το τμήμα του εγκεφάλου που ελέγχει τα συναισθήματα και τη μνήμη, τον αυτοέλεγχο και τη λήψη αποφάσεων. Οι συνέπειες του αλκοόλ σε αυτή την περιοχή είναι η αύξηση της συναισθηματικής έντασης και η απώλεια μνήμης.
- Παρεγκεφαλίδα: Συντονίζει την κίνηση του σώματος. Όταν το αλκοόλ φτάνει σε αυτή την περιοχή είναι δύσκολο να συντονίσουμε τις κινήσεις και να διατηρήσουμε την ισορροπία μας.
Επιπτώσεις στον εγκέφαλο έπειτα από χρόνια κατανάλωση αλκοόλ
Η εμπειρία που προκαλεί το αλκοόλ, για εκείνες τις ώρες που θυμόμαστε σαν ευχάριστες αναμνήσεις, δεν είναι τόσο ακίνδυνη όσο πιστεύουμε. Πάνω από 100 δισεκατομμύρια διασυνδεδεμένοι νευρώνες υπάρχουν στον εγκέφαλο και στο κεντρικό νευρικό σύστημα, εκεί όπου η αιθυλική αλκοόλη φτάνει και επιδρά. Οι νευρώνες είναι τα κύτταρα του νευρικού μας συστήματος και είναι υπεύθυνοι για την ανταλλαγή σημάτων και μηνυμάτων ανάμεσα στον εγκέφαλο και στο υπόλοιπο σώμα. Οι παρατεταμένες περίοδοι κατανάλωσης, πόσο μάλλον ο αλκοολισμός, που σημαίνει χρόνια εξάρτηση από το αλκοόλ, οδηγούν σε συνολική συρρίκνωση του εγκεφάλου. Έρευνες δείχνουν ότι η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτες βλάβες και να καταστρέψει νευρώνες.
Οι κύριες αιτίες είναι:
- Η έλλειψη θειαμίνης (βιταμίνης Β1) που εμφανίζεται στα περισσότερα άτομα που είναι εθισμένα στο αλκοόλ και οδηγεί στην εξασθένηση διαφόρων βιοχημικών οδών στον εγκέφαλο. Για παράδειγμα, επηρεάζεται η παραγωγή νευροδιαβιβαστών (χημικές ενώσεις που χρησιμεύουν στη μεταβίβαση πληροφοριών από τον ένα νευρώνα στον επόμενο), μειώνοντας έτσι τη δραστηριότητα του εγκεφάλου.
- Η ηπατική δυσλειτουργία. Ένα ήπαρ κατεστραμμένο από τις τοξικές επιδράσεις της αιθυλικής αλκοόλης δεν είναι σε θέση να απομακρύνει από το αίμα νευροτοξικές ουσίες, όπως η αμμωνία και το μαγγάνιο. Η αμμωνία επηρεάζει την εγκεφαλική ροή του αίματος, το μεταβολισμό και τη λειτουργία των αστρογλοιακών κυττάρων (ένα είδος νευρωνικών κυττάρων), ενώ το μαγγάνιο σε υψηλά επίπεδα μπορεί να επηρεάσει το ντοπαμινεργικό σύστημα, να ενισχύσει το οξειδωτικό στρες και να προκαλέσει νευροτοξικότητα.
Εγκεφαλικές διαταραχές εθισμένων στο αλκοόλ
Οι νευρολογικές διαταραχές που σχετίζονται με τον αλκοολισμό είναι πολλές. Η πιο συχνή νόσος είναι η Wernicke - Korsakoff (WE-KS) και προκαλείται επειδή το σύστημα πέψης των αλκοολικών δεν είναι σε θέση να απορροφήσει επαρκώς τη βιταμίνη Β1. Αυτό το σύνδρομο χαρακτηρίζεται από μειωμένη ικανότητα μνήμης, σύγχυση και έλλειψη συντονισμού, αμνησία, συναισθηματική διαταραχή και αποπροσανατολισμό.
Ακόμη και οι εθισμένοι στο αλκοόλ χωρίς συγκεκριμένα νευρολογικά ή ηπατικά προβλήματα, παρουσιάζουν σημάδια εγκεφαλικής βλάβης και γνωστικής δυσλειτουργίας.
Kάτι τελευταίο και φεύγω…
Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Γνωμοδοτικού Συμβουλίου κατά της Κατάχρησης Αλκοόλ και του Αλκοολισμού (National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism Advisory Council), η πρόσληψη περίπου τεσσάρων ή πέντε αλκοολούχων ποτών σε σύντομο χρονικό διάστημα, ορίζεται ως επεισόδιο βαριάς κατανάλωσης αλκοόλ και μπορεί να προκαλέσει σοβαρές εγκεφαλικές βλάβες.
Ενημερωθείτε σήμερα και συζητήστε με τα παιδιά σας για τις εξαρτήσεις. https://www.kethea.gr/chreiazesai-voitheia/alkool/ http://aa-greece.gr/
Σας άρεσε; Μοιραστείτε το!
- Harper (1998) The Neuropathology of Alcohol – specific Brain Damage, or Does Alcohol Camage the Brain?, Journal of Neuropathology And Experimental Neurology, Vol.57 No2, pp101-110
- M. Zahr, K. L. Kaufman, C. G. Harper (2011) Clinical and pathological features of alcohol-related brain damage. Natural Reviews Neurolology Vol 7, 284–294
- Tapia-Rojas C, Mira RG, Torres AK, Jara C, Pérez MJ, Vergara EH, Cerpa W, Quintanilla RA (2017) Alcohol consumption during adolescence: A link between mitochondrial damage and ethanol brain intoxication. Birth Defects Research Vol 109, No20, pp1623-1639
- Guerria, M. Pascuala (2019) Role of neuroinflammation in ethanol neurotoxicity. Advances in Neurotoxicology Vol 3, pp 1-337
- Paton A. (2005). Alcohol in the body.BMJ (Clinical research ed.), Vol 330 No7482, pp 85–87