Βρε ιέ, τίνος είσαι εσύ;

Τρίτη, 07 Απριλίου 2020, 02:04
Βρε ιέ, τίνος είσαι εσύ; Βρε ιέ, τίνος είσαι εσύ;

Σήμερα, η παγκόσμια κοινότητα βιώνει μία από τις μεγαλύτερες κρίσεις των τελευταίων δύο αιώνων. Αυτή τη φορά ως κρίση δεν ορίζεται η ύπαρξη κάποιου καταστροφικού πολέμου, αλλά η δράση ενός ιού, ο οποίος έχει προκαλέσει πανδημία σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα.

Ο SARS-CoV-2 έχει καταφέρει να μας ανησυχήσει αρκετά και να αναγκάσει την πλειονότητα των χωρών παγκοσμίως να λάβει αυστηρά μέτρα ώστε να αποτρέψει την περαιτέρω μετάδοσή του. Όμως, τι σημαίνει πραγματικά το να είσαι ιός και ποιες ιδιότητες σε καθιστούν τόσο επικίνδυνο για τη δημόσια υγεία;

Ως ιοί ορίζονται σωμάτια, τα οποία αποτελούνται από γενετικό υλικό (DNA ή RNA, κυκλικό ή γραμμικό, μονόκλωνο ή δίκλωνο) και πρωτεΐνες (δομικές, οι οποίες σχηματίζουν και ένα πρωτεϊνικό περίβλημα που περιβάλλει το γενετικό υλικό, και λίγες λειτουργικές), ενώ σε μέγεθος κυμαίνονται μεταξύ 0,02 και 0,3μm. Η κατάταξή τους ορίζεται βάσει:

  • του τύπου γενετικού υλικού το οποίο φέρουν,
  • των ξενιστών που μολύνουν (ιοί ζώων, ιοί φυτών, ιοί αρχαίων και ιοί βακτηρίων) καθώς και
  • των μορφολογικών τους χαρακτηριστικών.

Η δομή των ιών έχει διαμορφωθεί, εξελικτικά, με τέτοιο τρόπο ώστε να τους επιτρέπει να αντέχουν σε δύσκολες περιβαλλοντικές συνθήκες, να διαπερνούν το δέρμα και άλλους φραγμούς, να μπορούν να συνδέονται με το βιοχημικό μηχανισμό του κυττάρου το οποίο μολύνουν, καθώς και να έχουν τη δυνατότητα διαφυγής από το σύστημα ανοσίας του ξενιστή (του οργανισμού τον οποίο έχουν μολύνει).

Ένας ιός δεν μπορεί σε ελεύθερη μορφή να θεωρηθεί κυτταρική δομή, καθώς οι ιοί δεν έχουν τη δυνατότητα πολλαπλασιασμού και δεν μπορούν μόνοι τους να συνθέσουν τις πρωτεΐνες τους (μεταβολική αδράνεια). Μιλάμε πρακτικά για ένα κινούμενο «ζόμπι» χωρίς έμβια χαρακτηριστικά. Έτσι, οι ιοί εξαρτώνται από αυτά καθαυτά τα κύτταρα ξενιστές. Ο ιός, μετά την είσοδό του, εκμεταλλεύεται τους μηχανισμούς του ξενιστή του ώστε να επιτελέσει τις δικές του λειτουργίες. Έτσι, οι ιοί συγκαταλέγονται στα υποχρεωτικά ενδοκυτταρικά παράσιτα, αφού δεν έχουν τη δυνατότητα να επιτελέσουν αυτόνομα τις λειτουργίες της ζωής.

Πώς συμπεριφέρονται οι ιοί κατά τη μόλυνση;

Αρχικά, έχουμε προσκόλληση του ελεύθερου ιοσώματος (δομή γενετικού υλικού και πρωτεϊνών) στο κύτταρο ξενιστή. Η σωστή προσκόλληση αποτελεί κομβικό σημείο για την είσοδο του ιού στον ξενιστή. Οι πρωτεΐνες του περιβλήματος του ιοσώματος πρέπει να «ταιριάζουν» ακριβώς με τις πρωτεΐνες της μεμβράνης του ξενιστή (σχέση κλειδιού-κλεδαριάς), ώστε στη συνέχεια να υπάρξει διείσδυση στο εσωτερικό του κυττάρου. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν έχουν όλοι οι ιοί τη δυνατότητα να μολύνουν όλους τους κυτταρικούς τύπους και όλους τους οργανισμούς. Μέσα στο κύτταρο εισέρχονται είτε το γενετικό υλικό μαζί με τις πρωτεΐνες που βρίσκονται στην επιφάνεια, είτε μόνο το ιικό γενετικό υλικό. Στη συνέχεια, ο ιός επαναπροσανατολίζει το μεταβολισμό του κυττάρου προς όφελός του, ώστε αυτό να συνθέσει τόσο το γενετικό υλικό, όσο και τις πρωτεΐνες του. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται η δημιουργία νέων ώριμων ιοσωμάτων, τα οποία τελικά θα απελευθερωθούν μετά από καταστροφή (λύση) του κυττάρου ξενιστή και θα μολύνουν τα επόμενα κύτταρα στον οργανισμό. Πρακτικά, λοιπόν, ο ιός διεισδύει στον ξενιστή του, χρησιμοποιεί τους μηχανισμούς του προς όφελός του, πολλαπλασιάζεται και στη συνέχεια καταστρέφει το κύτταρο και απελευθερώνεται με σκοπό να μολύνει άλλα γειτονικά κύτταρα.

Στα ζωικά κύτταρα, στα οποία συγκαταλέγονται και τα ανθρώπινα, υπάρχουν κι άλλα πιθανά αποτελέσματα εκτός από αυτό της λύσης. Μπορεί η απελευθέρωση των κυττάρων να γίνει πιο αργά και ήπια με αποτέλεσμα να μην προκληθεί λύση. Έτσι, το κύτταρο μπορεί να παραμείνει ζωντανό και να συνεχίσει να παράγει ιούς για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τέτοιου είδους μολύνσεις λέγονται επίμονες μολύνσεις. Άλλες φορές μπορεί κάποιο σύμπτωμα, το οποίο οφείλεται σε ιική μόλυνση, να επανεμφανίζεται σποραδικά κάθε φορά που ο ιός αναδύεται από τη λανθάνουσα μορφή του (μορφή στην οποία δεν έχει τη δυνατότητα πρόκλησης συμπτωμάτων). Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί ο πυρετός τον οποίο προκαλεί ο ιός του απλού έρπητα, ενώ τέτοιου είδους μολύνσεις καλούνται λανθάνουσες.

Ποια είναι τα τυπικά στάδια μίας ιογενούς μόλυνσης;

Αρχικά, έχουμε ασυμπτωματικό στάδιο, όπου ο ιός υφίσταται στο εσωτερικό του ξενιστή του, αλλά δεν έχουμε την πρόκληση συμπτωμάτων. Στη συνέχεια έχουμε το πρόδρομο στάδιο, στο οποίο εκδηλώνονται μη ειδικά για τον ιό συμπτώματα, ενώ, συνακόλουθα, παρατηρείται ειδική για τον εκάστοτε ιό συμπτωματολογία. Τέλος, οι ασθενείς οι οποίοι ξεπερνούν τη μόλυνση, μεταβαίνουν στην περίοδο ανάρρωσης, όπου αποκαθίσταται η υγεία τους. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να υπάρξει χρόνια λοίμωξη ή λανθάνουσα λοίμωξη από τον ιό.

Πρακτικά, πότε μπορούμε να έχουμε μετάδοση ενός ιού από το ένα άτομο στο άλλο;

Μετάδοση μπορεί να υπάρξει όταν ένας ικανός αριθμός ιικών σωματιδίων μεταδοθεί από το ένα άτομο στο άλλο. Για παράδειγμα, σε περιπτώσεις ιών οι οποίοι μεταδίδονται μέσω των ρινικών εκκρίσεων και σταγονιδίων του βήχα, όπως στην περίπτωση του SARS-CoV-2, μπορεί να έχουμε μετάδοση ιικών σωματίων του ιού ακόμα και αν ο αρχικός ξενιστής δεν έχει εκδηλώσει συμπτώματα.

Οι ιοί, λόγω του τρόπου με τον οποίο δρουν και λόγω του ότι έχουν πολύ μεγάλη ικανότητα επιβίωσης, μπορεί να αποτελέσουν βασική απειλή για τη δημόσια υγεία. Αυτό το οποίο θα πρέπει να κάνουμε όλοι ατομικά, είναι να προστατευόμαστε και να φροντίζουμε τους εαυτούς μας ώστε να προστατεύουμε, παράλληλα, το κοινωνικό σύνολο.

Motto of the day: Είμαστε υπεύθυνοι, υπακούμε στις υποδείξεις των ειδικών και… μπόρα είναι θα περάσει!

Σας άρεσε; Μοιραστείτε το!

    Πηγές
    • Michael T. Madigan et al. Βιολογία των μικροοργανισμών
    • Goldsby R et al. Ανοσολογία, 2η Έκδοση
    • Desk Encyclopedia of General Virology

Βαθμολογήστε αυτό το άρθρο

(7 ψήφοι)

Περισσότερα σε αυτή την κατηγορία: